Back Qarum Azerbaijani Гарум Byelorussian Гарум Bulgarian Garum Breton Gàrum Catalan Garum Czech Garum German Γάρος (καρύκευμα) Greek Garum English Garo (salsa) Spanish
Garum[1] sive liquamen[2] fuit condimentum cibis destinatum quod maxime in usu erat temporibus antiquis apud Romanos. Garum factum est ex piscium "intestinis ... ceterisque quae abicienda essent"[1] mixtis cum sale in proportione 8:1.
Pisces quibus garum fabricabatur erant communiter scombri, mulli vel thunni, qui ad salsamenta facienda contriti erant. Mixtura fermentabatur per menses tres et tunc in amphoris recondebatur.
In Europa occidentali usus gari citius disparuit, in Constantinopoli saeculo fere XVI, sed in Vietnamia et in aliis regionibus Indo-sinae semper utitur, ibi eius nomen est nuoc-mam. Garum enim verisimiliter ex oriente ad imperium Romanum venisse, primum invenitur apud Graecos et postea a Poenis in occidentem importatum est.
Adhuc saeculo VIII garum in usu erat in partibus occidentalibus imperii, nam rege Chilperico II regnante garum extabat ut invenire possumus in glossario Ducange ": "Gari modios triginta". Saeculo XVI° usus gari non omnino disparuit, ita Rondoletus in Libro de Piscibus (1554) scribit: " alii antiquorum more in muria sinunt tabescere, ut garum faciant. E qua optimum et suavissimum garum paratum vidi, apud Gulielmum Pelicerium episcopum Monspeliensem, virum summa laude dignissimum". Anno 1917 vir doctus E. Ehrenbaum invenit liquamen in oris Propontidis antiquo modo comparari, quod piscatores "garos" vocabant.[3]
In libro Apicio De re coquinaria multum de liquamine fit mentio. Nonnunquam, vinum, mel vel herbae in garo insunt.
- ↑ 1.0 1.1 Plinius, Naturalis historia 31.93-95 [43-44]
- ↑ Apicius De re coquinaria 1.7, 2.1.2 et passim
- ↑ De his testimoniis historicis, legas symbolam Gai Licoppe, "De vera natura gari", in commentariis quibus titulus Vox Latina, Saraviponti, tomus 16, fasc. 60, 1980, p. 183.