Back Phang ACE فهغ Arabic Pahang AST Pahanq Azerbaijani Паханг Bulgarian Pahang, Malaysia BJN পাহাং Bengali/Bangla Pahang Catalan Pahang CDO Pahang CEB
Pahang
Paha, Pahaeng, Pahaq | |
|---|---|
| Pahang Darul Makmur ڤهڠ دار المعمور | |
| Transkripsi Other | |
| • Jawi | ڤهڠ |
| • Cina | 彭亨 |
| • Tamil | பகாங் Pakāṅ {{{text}}} |
 Bendera | |
| Cogan kata: Ya Latif يا لطيف Ya Allah yang Maha Lembut [1] | |
| Lagu: Allah Selamatkan Sultan Kami الله سلامتکن سلطان کامي Allah, Save Our Sultan | |
 | |
OpenStreetMap  | |
| Koordinat: 3°45′N 102°30′E / 3.750°N 102.500°EKoordinat: 3°45′N 102°30′E / 3.750°N 102.500°E | |
| Ibu negeri (dan bandar terbesar) | Kuantan |
| Bandar diraja | Senarai |
| Pentadbiran | |
| • Jenis | Parlimen Raja berperlembagaan |
| • Sultan | Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah |
| • Menteri Besar | Wan Rosdy Wan Ismail (BN-UMNO) |
| • Tengku Mahkota | Tengku Hassanal Ibrahim Alam Shah |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 35,965 km2 (13,886 batu persegi) |
| Aras tertinggi | 2,187 m (7,175 ft) |
| Penduduk (2018)[3] | |
| • Jumlah | 1,675,000 |
| • Kepadatan | 47/km2 (120/batu persegi) |
| Demonim | Orang Pahang, Ora Paha, Oraeng Pahaeng, Oraq Pahaq, Pahangite, Pahangese, Pahanese (Slanga peminat bola sepak) |
| Demografi (2010) [4] | |
| • Komposisi etnik |
|
| • Dialek | Melayu Pahang
• Melayu Terengganu • Semai • Semelai • Temiar • Jah Hut • Lain-lain bahasa minoriti etnik |
| Indeks Negeri | |
| • HDI (2019) | 0.804 (sangat tinggi) (ke-6) [5] |
| • TFR (2017) | 2.2 [2] |
| • GDP (2016) | RM50,875 juta [2] |
| Zon waktu | UTC+8 (MST) |
| • Musim panas (DST) | UTC+8 (tidak diperhatikan) |
| Poskod | 25xxx to 28xxx, 39xxx, 49000, 69000 |
| Kod panggilan | 09 (Pahang kecuali seperti yang dinyatakan) 05 (Cameron Highlands) 03 (Genting Highlands) |
| Kod ISO 3166 | MY-06 |
| Pendaftaran kenderaan | C |
| Kesultanan Moden | 1881 |
| Bersekutu ke dalam FMS | 1895 |
| pendudukan Jepun | 1942 |
| Penyertaan ke dalam Persekutuan Tanah Melayu | 1 Februari 1948 |
| Kemerdekaan sebagai sebahagian daripada Persekutuan Tanah Melayu | 31 Ogos 1957 |
| Bersekutu sebagai sebahagian daripada Malaysia | 16 September 1963 |
| Daerah terbesar dengan keluasan | Jerantut |
| Laman sesawang | www.pahang.gov.my |
Pahang (Sebutan bahasa Melayu: [paˈhaŋ]; Jawi: ڤهڠ, Melayu Hulu Pahang: Paha, Melayu Hilir Pahang: Pahaeng, Melayu Ulu Tembeling: Pahaq) atau nama penuhnya Pahang Darul Makmur (Jawi: ڤهڠ دار المعمور) ialah sebuah kesultanan dan salah satu dari tiga belas negeri di Malaysia. Ia adalah negeri yang ketiga terbesar di Malaysia dan yang paling besar di Semenanjung Malaysia mengikut luas kawasan, dan yang kesembilan paling besar mengikut jumlah penduduk. Negeri Pahang terletak di lembangan Sungai Pahang yang amat luas, dan hamparan pantai timur hingga ke selatan Endau. Geografinya terletak di rantauan Pantai Timur Malaysia, negeri Pahang bersempadan dengan Kelantan dan Terengganu di sebelah utara, Perak, Selangor serta Negeri Sembilan di sebelah barat, Johor di selatan, dan Laut China Selatan di sebelah timur.[6] Banjaran Titiwangsa yang membentuk pemisah semula jadi antara pantai timur dan barat Semenanjung tersebar di sepanjang utara dan selatan negeri ini, memuncak di Gunung Tahan, yang setinggi 2,187 meter (7,175 kaki). Walaupun dua pertiga daripada negeri ini diliputi oleh hutan hujan tebal, dataran tengahnya bersilang oleh banyak sungai, dan di sepanjang pantai terdapat tanah aluvium seluas 32 kilometer (20 miles) yang merangkumi delta dan dataran muara Sungai Kuantan, Pahang, Rompin, Endau, dan Mersing.[7]
Negeri ini dibahagikan kepada 11 daerah – Pekan, Rompin, Maran, Temerloh, Jerantut, Bentong, Raub, Lipis, Cameron Highlands dan Bera. Daerah terbesar ialah Jerantut, merupakan titik kemasukan ke Taman Negara. Ibu kota dan bandar terbesar Pahang, Kuantan, ialah sebuah aglomerasi bandar kelapan terbesar mengikut populasi di Malaysia. Ibu kota diraja dan kerusi rasmi Sultan Pahang terletak di Pekan. Pekan juga merupakan ibu negeri lama yang mana namanya diterjemahkan secara literal kepada 'bandar', ia dikenali dalam sejarah sebagai 'Inderapura'.[8] Pekan utama lain termasuk Temerloh, Raub, Bentong, Jerantut, Kuala Lipis dan pusat peranginan bukitnya di Genting Highlands, Bukit Tinggi dan Cameron Highlands. Pemerintah negeri ialah Sultan Pahang, manakala ketua eksekutif ialah Menteri Besar Pahang. Sistem kerajaan dimodelkan rapat dengan sistem parlimen Westminster. Agama negeri Pahang ialah Islam, tetapi memberi kebebasan untuk memanifestasikan agama lain di wilayahnya.
Bukti arkeologi mendedahkan kewujudan tempat tinggal manusia di kawasan yang kini dikenali sebagai Pahang seawal zaman Paleolitik. Petempatan awal secara beransur-ansur berkembang menjadi negara perdagangan maritim purba menjelang abad ke-3.[9] Pada abad ke-5, Kerajaan Pahang Tua menghantar utusan ke mahkamah Liu Song. Pada zaman Langkasuka, Srivijaya dan Ligor, Pahang merupakan salah satu tanggungan terpencil. Pada abad ke-15, Kesultanan Pahang menjadi sebuah kerajaan berautonomi dalam Kesultanan Melaka. Pahang memeterai kesatuan wangsa dengan Kesultanan Johor pada awal abad ke-17 dan kemudiannya muncul sebagai kerajaan autonomi pada akhir abad ke-18. Berikutan Perang Saudara Pahang berdarahan yang telah berakhir pada tahun 1863, negerinya di bawah Tun Ahmad dari wangsa Bendahara, akhirnya dipulihkan sebagai Kesultanan pada tahun 1881. Pada tahun 1895, Pahang menjadi sebuah naungan British bersama-sama dengan negeri Perak, Selangor dan Negeri Sembilan. Semasa Perang Dunia II, Pahang dan negeri-negeri Tanah Melayu lain telah diduduki oleh Empayar Jepun dari tahun 1941 hingga 1945. Selepas perang, Pahang menjadi sebahagian daripada Malayan Union sebelum diserap ke dalam Persekutuan Tanah Melayu dan memperolehi kemerdekaan sepenuhnya melalui persekutuan. Pada 16 September 1963, persekutuan telah diperbesarkan dengan kemasukan negeri-negeri baru Borneo Utara, Sarawak dan Singapura (dibuang pada 1965). Persekutuan itu ditentang oleh negara jiran Indonesia, yang membawa kepada konfrontasi Indonesia-Malaysia selama tiga tahun bersama-sama dengan perang berterusan terhadap pemberontak Komunis tempatan.
Pahang Moden adalah sebuah negeri yang penting dari segi ekonomi dengan aktiviti utama dalam sektor perkhidmatan, pembuatan dan pertanian. Sebagai sebahagian daripada Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER), ia merupakan wilayah utama bagi sektor pembuatan, dengan rangkaian sokongan logistik tempatan berfungsi sebagai hab untuk seluruh wilayah pantai timur Semenanjung Malaysia.[10] Selama bertahun-tahun, negeri ini telah menarik banyak pelaburan, tempatan dan asing, dalam sektor mineral. Eksport mineral penting termasuk bijih besi, emas, timah dan bauksit. Medan minyak dan gas asli Malaysia yang besar terletak di luar pesisir di Laut China Selatan. Pada suatu ketika, sumber kayu juga membawa banyak kekayaan kepada negeri ini. Projek pembangunan berskala besar telah menghasilkan pembukaan ratusan batu persegi tanah untuk ladang kelapa sawit dan getah dan penempatan semula beberapa ratus ribu penduduk di kampung baharu di bawah agensi dan institusi persekutuan seperti FELDA, FELCRA dan RISDA.
- ^ "Constitution of Pahang" (PDF). www.dirajapahang.my. Portal Diraja Pahang. 2016. m/s. 30. Dicapai pada 29 October 2017.
- ^ a b c "Pahang @ a Glance". Department of Statistics, Malaysia. Dicapai pada 29 October 2017.
- ^ "Population by States and Ethnic Group". Department of Information, Ministry of Communications and Multimedia, Malaysia. 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 February 2016. Dicapai pada 12 February 2015.
- ^ "2010 Population and Housing Census of Malaysia" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. m/s. 33. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 5 February 2013.
- ^ "Subnational Human Development Index (2.1) [Pahang – Malaysia]". Global Data Lab of Institute for Management Research, Radboud University. Dicapai pada 31 October 2019.
- ^ (lihat peta)
- ^ Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernamaY. Tachikawa 2004 - ^ Linehan 1973, halaman 2
- ^ Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernamaMunoz - ^ "Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER)". www.pahang.gov.my. Pahang State Government. 2014. Diarkibkan daripada yang asal pada 22 November 2017. Dicapai pada 29 October 2017.