Back Anargisme Afrikaans Anarchismus ALS ሥርዓት አልበኝነት Amharic Anarquismo AN Ƿealdlīste rǣd ANG لاسلطوية Arabic اناركيه ARZ নৈৰাজ্যবাদ Assamese Anarquismu AST Anarquismo Aymara
| Anarchisme | ||
|---|---|---|
| ||
| Maatschappijvormen | ||
|
Anarchocommunisme · Collectief-anarchisme · Mutualisme · Individualistisch anarchisme · Anarchokapitalisme · Anarchoprimitivisme | ||
| Tactische en filosofische opvattingen | ||
|
Anarchafeminisme · Anarchopacifisme · Anarchosyndicalisme · Autonomisme · Christenanarchisme · Ecoanarchisme · Illegalisme · Voluntarisme | ||
| Verzameltermen | ||
| Politieke ideologieën | ||||
|---|---|---|---|---|
|
Dit artikel is een deel van de reeks over politiek | ||||
| Ideologie | ||||
| ||||
| ||||
Anarchisme (van Oudgrieks ἄναρχος, ánarkhos: ἀ- = "geen", ἀρχός = "heerser") is het streven naar een situatie of samenleving waarin mensen zonder een hogere macht of autoriteit leven (anarchie). Het is de verzameling denkwijzen die terug te brengen is tot de gedachte dat een individu op geen enkele manier een ondergeschiktheid áán of ván iets of iemand erkent. In de omgangstaal wordt de term anarchie als samenleving vaak verward met een andere betekenis van het begrip anarchie, namelijk chaos of wanorde/verwarring. Met de term sociaal-anarchisme tracht men die verwarring tegen te gaan.
Als politieke stroming is de moderne anarchistische beweging rond 1860 ontstaan als een afsplitsing van het socialisme. Het belangrijkste verschil tussen beide stromingen is dat het anarchisme ook na de revolutie iedere vorm van centraal gezag afwijst. Wel zijn veel anarchistische stromingen het erover eens dat de productiemiddelen collectief bezit behoren te zijn.
Volgens anarchisten leidt elke vorm van gezag tot onderdrukking en is het beter om een bestuur in de vorm van kleine autonome (zelfbesturende) gemeenschappen te hebben. Deze functioneren op basis van vrije associatie en gelijkheid van de deelnemers. Voorbeelden hiervan zijn grassroots- en basisdemocratieën zoals die bijvoorbeeld terug te vinden zijn in de manier van organiseren van actiekampen, acties of bijeenkomsten bij antiglobalistische protesten. Hier geldt besluitvorming bij consensus, organisatie in basisgroepen en autonomie van deelnemers als leidraad.
Vanwege de nadruk op de vrije associatie van individuen wordt persoonlijke bewustwording door veel anarchisten belangrijk gevonden. Een anarchistisch adagium is dan ook "het persoonlijke is politiek".