Anna van Beaujeu

Anna van Beaujeu
1461 -1522
Detail van het rechterluik van het drieluik in de kathedraal van Moulins van de meester van Moulins (ca. 1498, olieverf op paneel).
Burggravin van Thouars
Periode	1469-1472
Voorganger	Lodewijk van Amboise
Opvolger	Lodewijk XI
Vader	Lodewijk XI van Frankrijk
Moeder	Charlotte van Savoie

Anna van Frankrijk (Genepiën, (16?) april 1461^[1] – Chantelle, 14 november 1522), bijgenaamd dame de Beaujeu, was de oudste dochter van koning Lodewijk XI van Frankrijk en Charlotte van Savoie.

Zij werd geboren op het kasteel van Genepiën, waar haar vader in ballingschap een toevlucht had gezocht na de breuk met zijn vader Karel VII. Anna werd aanvankelijk verloofd met de hertog van Calabrië, Nicolaas van Anjou, maar trouwde uiteindelijk in 1473 met Peter II van Bourbon, sedert 1488 hertog van Bourbon en heer van Beaujeu. Op zijn sterfbed belastte de misogyne Lodewijk XI, die haar cynisch "la moins folle femme du monde, car de sage il n'y en a point" ("de minst gekke vrouw ter wereld, want wijze zijn er in het geheel niet") noemde, haar met de voogdij over haar minderjarige broer kroonprins Karel.^[2]

Na Lodewijks dood zetten Anna en haar echtgenoot koel berekenend en realistisch diens politiek voort. De losgeweekte reacties tegen het autoritaire bewind van de overleden koning, niet alleen van de edelen, maar vooral van hun zwager Lodewijk van Orléans, die gehuwd was met Anna's zuster Johanna en het regentschap voor zich opeiste, wisten zij behendig te ontzenuwen door de bijeenroeping in 1484 van de Staten-Generaal te Tours, die, onder meer dankzij een sterke vertegenwoordiging van de burgerij, aan hun regentschap een wettelijk karakter verleenden.^[3] Men verwees voortaan met Madame la Grande naar haar en zowel het hof als buitenlandse gezanten erkenden dat zij tijdens de minderjarigheid van haar broer Karel VIII de macht in handen had.^[4]

Lodewijk, die in 1485 een verbond sloot met hertog Frans II van Montfort en daarbij gesteund werd door Spanje, Engeland en Oostenrijk, begon tegen het regentenpaar een chaotische strijd (de zogenaamde guerre folle), die in 1488 eindigde met zijn nederlaag en gevangenschap.^[5] Ook hertogin Anna van Bretagne moest het onderspit delven. Het toen bij verdrag afgedwongen huwelijk van Anna van Bretagne met Karel VIII bekroonde hun beleid, waardoor de feitelijke eenmaking van Frankrijk werd voltooid.

Nadat Karel VIII in 1492 zelfstandig begon te regeren trokken zij zich terug in Bourbon, waar hertogin Anna haar opgedane ervaringen te boek stelde in een autobiografisch werk, dat de titel Enseignements à sa fille Suzanne de Bourbon draagt.^[5]

1. ↑ R. Ambühl, Le séjour du futur Louis XI dans les pays de Philippe le Bon, 1456-1461, Genappe, 2002, p. 91 (voetnoten 171-172). Olivier de La Marche, Mémoires d'Olivier de La Marche, maître d'hôtel et capitaine des gardes de Charles le Téméraire, II, p. 412: Et deppuis fut née audit Genespe madame de Bourbon ...
2. ↑ Pierre de Bourdeille, seigneur de Brantôme, Vies des dames illustres françoises et étrangères, L. Moland (ed. introd. annot.), Parijs, 1868, p. 263 (voetnoot 1). Gearchiveerd op 1 januari 2022.
3. ↑ E. Thompson, art. Anne de Beaujeu, in M. Robin - A.R. Larsen - C. Levin (edd.), Encyclopedia of Women in the Renaissance: Italy, France, and England, Santa Barbara - Denver - Oxford, 2007, p. 42. Gearchiveerd op 1 januari 2022.
4. ↑ E. Thompson, art. Anne de Beaujeu, in M. Robin - A.R. Larsen - C. Levin (edd.), Encyclopedia of Women in the Renaissance: Italy, France, and England, Santa Barbara - Denver - Oxford, 2007, pp. 42-43. Gearchiveerd op 1 januari 2022.
5. ↑ ^{a b} E. Thompson, art. Anne de Beaujeu, in M. Robin - A.R. Larsen - C. Levin (edd.), Encyclopedia of Women in the Renaissance: Italy, France, and England, Santa Barbara - Denver - Oxford, 2007, p. 43. Gearchiveerd op 1 januari 2022.