Apoptose

Apoptose
Een met etoposide behandelde kankercel valt uiteen via apoptose. Time-lapse-opnames gedurende 61 uur.
Portaal    Biologie

Apoptose is het proces van geprogrammeerde celdood dat plaatsvindt in meercellige organismen.^[1] Apoptose is een normale cellulaire respons die belangrijk is bij de embryonale ontwikkeling, in het immuunsysteem en voor de homeostase van lichaamsweefsels. Tijdens apoptose vinden er binnen de cel verschillende reactiecascades plaats die ervoor zorgen dat de cel zichzelf vernietigt en het DNA gefragmenteerd wordt. Gemiddeld genomen verliest een volwassen mens elke dag tussen de 50 en 70 miljard cellen door middel van apoptose.^[2]

Apoptose is een strikt gereguleerd proces dat sterk verschilt van andere vormen van celdood, zoals necrose.^[3] Kenmerkend voor apoptose is de fragmentatie van het DNA door endonucleasen, en het afgeven van membraan-omsloten cytoplasma-blaasjes. De restanten van de apoptotische cel worden uiteindelijk gefagocyteerd door macrofagen. Dit in tegenstelling tot een cel die sterft door necrose waarbij alle enzymsystemen, inclusief proteolytische enzymen, in de omgeving vrijkomen. Apoptose leidt dan ook niet tot schade aan omliggende cellen, terwijl bij necrose van enige omvang er altijd naburige weefselschade ontstaat.^[3]

Apoptose wordt op gang gebracht door de activatie van caspasen: gespecialiseerde enzymen die eiwitten afbreken. Door middel van een complexe signaaltransductieketen geven de caspasen aanleiding tot het systematisch desintegreren van de cel. De initiatie van apoptose wordt strikt gereguleerd; zodra het proces is begonnen, leidt dit noodzakelijkerwijs tot de dood van de cel.^[4]

1. ↑ Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
2. ↑ (en) Stillwell W. (2016). An Introduction to Biological Membranes (Second Edition). Elsevier, "Chapter 24: Cell Death, Apoptosis", 539–546. ISBN 978-0-444-63772-7.
3. ↑ ^{a b} G.T. Rijkers, F.G.M. Kroese, C.G.M Kallenberg, R.H.W.M. Derksen (2016). Leerboek immunologie. Bohn Stafleu van Loghum, p. 163. ISBN 978-90-368-0257-4.
4. ↑ (en) Böhm I, Schild H (2003). Apoptosis: the complex scenario for a silent cell death. Molecular Imaging and Biology 5 (1): 2–14. PMID 14499155. DOI: 10.1016/S1536-1632(03)00024-6.