De Ardennen (Frans (in België): Ardenne, Frans (in Frankrijk): Ardennes, Waals: Årdene, Luxemburgs: Ardennen) vormen een bosrijk middelgebergte in het zuidoosten van België (een groot deel van Wallonië), Noord-Luxemburg en een klein deel in aangrenzend Frankrijk. Het is de westelijke uitloper van het Rijnlands leisteenplateau, een massief van leisteen, waartoe ook de Eifel, Hunsrück en de Taunus behoren. Het gebergte is een overblijfsel van de hercynische orogenese en werd 390 tot 300 miljoen jaar geleden gevormd.