Back بوليصة شحن Arabic Канасамент Byelorussian Канасамэнт BE-X-OLD Коносамент Bulgarian Konosman BS Konosament Czech Kònosement CSB Konnossement German Φορτωτική Greek Bill of lading English
Een cognossement (of bill of lading, afgekort B/L, in het Engels, maar ook in Vlaanderen en Nederland een courante term) is een document dat gebruikt wordt voor het vervoer van goederen over zee. Dit document wordt opgesteld en verstrekt, oorspronkelijk door een schipper, later een scheepvaartmaatschappij en is een verklaring dat in het cognossement omschreven goederen zijn geladen, het is een bewijs voor het vervoerscontract en een waardepapier. Bij aankomst geeft het cognossement het recht tot opeising van de goederen, dit is hoe het de functie als waardepapier krijgt. De goederen kunnen dan na overlegging en enkel na overlegging van het cognossement in ontvangst worden genomen. Het vervoer van goederen over zee onder een cognossement maakt dat de regels van Den Haag en Visby daarop van toepassing zijn.
Een vaak voorkomende misvatting is dat het cognossement geldt als een eigendomstitel, dit is echter fundamenteel onjuist. De eigendomsoverdracht en het bewijs van eigendom van de goederen is vervat in de koopovereenkomst tussen de koper en verkoper. Het is beter om een cognossement te omschrijven als 'de sleutel tot het drijvende magazijn'. Als men met een onrechtmatig verkregen cognossement de goederen opeist, dan steelt men in principe de goederen. In de praktijk is het ook courant dat de houder van het cognossement, via bijvoorbeeld een endossement, niet de eigenaar is van de vervoerde goederen, omdat bijvoorbeeld een (weg)vervoerder opgedragen kan zijn de goederen in de haven te gaan halen, deze vervoerder 'bezit' deze goederen dan natuurlijk niet.
Een cognossement moet niet verward worden met een zeevrachtbrief, dit document bestaat ook en verschilt van een cognossement dat deze niet overdraagbaar is en dus ook geen waardepapier is. Een zeevrachtbrief heeft wel de eerste twee functies van het cognossement, nl. als ontvangstbewijs voor de goederen en een bewijs tot het vervoerscontract. Omdat de zeevrachtbrief niet overdraagbaar is, is het niet echt noodzakelijk dat het document voorgelegd moet worden om de goederen in ontvangst te nemen, hij moet niet origineel op papier worden opgesteld of in persoon ondertekend worden door de kapitein.