Dertigjarige Oorlog

Dertigjarige Oorlog
Kopergravure uit het Theatrum Europaeum. De inname van Maagdenburg in 1631 staat symbool voor de verwoestingen tijdens de oorlog.
Datum	1618-1648
Locatie	Voornamelijk het Heilige Roomse Rijk
Resultaat	Keizerlijke nederlaag
Casus belli	Praagse Defenestratie
Verdrag	Vrede van Westfalen
Strijdende partijen
Boheems-Paltische fase (1618–1625) Koninkrijk Bohemen Transsylvanië De Palts Gesteund door: Republiek Engeland Ottomaanse Rijk HRR Spaanse Rijk Saksen Katholieke liga Deense fase (1625–1629) Denemarken Gesteund door: Republiek Engeland HRR Katholieke liga Zweedse fase (1630–1635) Zweden Saksen Brandenburg HRR Spaanse Rijk Katholieke liga Franse fase (1635–1648) Frankrijk Zweden Republiek HRR Spaanse Rijk Saksen Brandenburg Denemarken

De Dertigjarige Oorlog (1618–1648) was een grootschalig conflict waar de meeste Europese mogendheden bij betrokken waren. De hoofdoorzaken waren de spanningen tussen katholieke en protestante staten, maar voor Frankrijk speelden ook geostrategische motieven een belangrijke rol.

De oorlog woedde voornamelijk in het Heilige Roomse Rijk, de Spaanse Nederlanden, Noord-Spanje en Noord-Italië met gevechten in Afrika en het Amerikaanse continent. Ook waren er zeeslagen op de Middellandse Zee en in de Golf van Biskaje. Wegens de sterke geografische spreiding van de grootschalige vijandelijkheden kan men spreken van het eerste langdurige wereldomspannende conflict of een wereldoorlog.

Het conflict begon toen de katholieke staten Spanje en Oostenrijk de protestante staten in het noorden van het Heilige Roomse Rijk veroverden (Boheems-Paltse en Noord-Duitse/Deense fase). Zweden maakte dit ongedaan (Zweedse fase). Frankrijk greep actief in (Franse fase) om Spanje en Oostenrijk te verzwakken, wat ruimschoots lukte (Spaanse en eindfase). De Vrede van Westfalen maakte een einde aan de oorlog.