Ectoderm

Ectoderm^[1] is het buitenste kiemblad van een embryo. Het woord ectoderm komt van het Grieks ektos dat 'buiten' betekent, en derma dat 'huid' betekent.^[2] Het wordt gevormd via een proces dat gastrulatie wordt genoemd.

Bij de mens wordt het in de derde week (gerekend vanaf de bevruchting) van de embryonale ontwikkeling gevormd.

Bij gewervelde embryo's kan het ectoderm in twee delen worden verdeeld:

• het dorsale oppervlakte ectoderm, ook bekend als het externe ectoderm, en
• de neurale plaat, die instulpt en de neurale buis en de neurale lijst vormt.^[3] Het oppervlakte-ectoderm vormt de meeste epitheelweefsels, en de neurale plaat vormt de meeste neurale weefsels. Om deze reden worden de neurale plaat en de neurale lijst ook wel het neuro-ectoderm genoemd.

Het oppervlakte endoderm groeit uit tot:

• Integumentum
  • huid
    • klieren
    • haar
    • nagels
  • epitheel van mond- en neusholte
  • ooglens en cornea
  • ameloblast
• De apicale ectodermale rand, die de ontwikkeling van de ledemaatknoppen van het embryo induceert

De neurale plaat groeit uit tot:

• zenuwstelsel
  • neurale lijst
    • melanocyten
    • perifeer zenuwstelsel
    • gezichtskraakbeen
    • neurale buis
      • hersenen (rhombencephalon, mesencephalon en prosencephalon)
        • retina
      • ruggenmerg en motorische zenuwcellen
      • hypofyse

Bij afwijkende ontwikkeling van het ectoderm kunnen aandoeningen ontstaan, zoals ectodermale dysplasie.

1. ↑ Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
2. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam GilbertScott
3. ↑ Marieb, Elaine N., Hoehn, Katja (2019). Human Anatomy & Physiology. Pearson, United States of America, 146, 482–483, 1102–1106. ISBN 978-0-13-458099-9.