Europese vroege moderne mens

Europese vroege moderne mens (Engels: European early modern humans) is een algemene term voor vroege anatomisch moderne mensen (Homo sapiens sapiens) uit het Europese Laatpaleolithicum. De term komt deels overeen met wat in het algemeen spraakgebruik met cro-magnonmens wordt aanduid. Deze laatste benaming is onduidelijk gedefinieerd, en wordt vaak gebruikt voor ofwel een specifiek type laatpaleolithische Europeanen, laatpaleolithische vondsten elders in de wereld, of latere mensen die lijken op de oorspronkelijke vondsten van Cro-Magnon. In wetenschappelijke literatuur wordt vaak de voorkeur gegeven aan de term European early modern humans.

De term Europese vroege moderne mens wordt meestal beperkt tot vondsten van vóór het Mesolithicum (ca. 12.500 v.Chr.). Dit komt overeen met het einde van de laatste ijstijd en het verdwijnen van de daarin voorkomende megafauna. De mensen veranderden daarna van een cultuur van de jacht op grote prooien naar kleinere prooidieren en maakten een begin met het verzamelen van graszaden. Deze levenswijze berustte minder op brute kracht met als gevolg dat de mensen een minder robuuste lichaamsbouw kregen. Dit proces lijkt al minstens 50.000 tot 30.000 jaar geleden begonnen te zijn.

Hoewel de Europese vroege moderne mensen zich duidelijk onderscheidden van de late neanderthalers uit dezelfde periode vormden ze geen homogeen geheel. De oudste vondsten, meest uit Oost-Europa, tonen een mengeling van archaïsche en moderne kenmerken die de latere vondsten niet hebben. Bij geen van deze vroegste vondsten heeft men stenen werktuigen gevonden, waardoor ze moeilijk binnen de Europese steentijd in te delen zijn. Latere vondsten, geassocieerd met het Aurignacien en daaropvolgende culturen, tonen een anatomie vergelijkbaar met de vondsten van Cro-Magnon. De mensen uit het Magdalénien gaan uiteindelijk over tot de huidige Europese bevolking.