Evenredige vertegenwoordiging

Evenredige vertegenwoordiging is een kiessysteem waarbij het percentage behaalde zetels bij goede benadering evenredig is met het percentage behaalde stemmen. Een partij die 20% van de stemmen haalt, heeft in een systeem met evenredige vertegenwoordiging dus recht op (ongeveer) 20% van de zetels.

Het aantal zetels dat een partij krijgt is het aantal keren dat de kiesdeler afgerond is gehaald. Zetels die overblijven, worden restzetels genoemd en verdeeld over de partijen die de kiesdeler gehaald hebben.

Nederland kent bij de verkiezingen een volledig systeem van evenredige vertegenwoordiging. In tegenstelling tot sommige andere landen kent Nederland ook nagenoeg geen kiesdrempel. Dat wil zeggen dat het mogelijk is met een eenpersoonsfractie in een gekozen orgaan te komen, maar dat een lijst bij Tweede Kamerverkiezingen niet in aanmerking kan komen voor restzetels als de kiesdeler niet ten minste eenmaal gehaald is, waardoor de kiesdeler tegelijk ook de kiesdrempel is. Voor andere organen is dit wel mogelijk.

Ook in België wordt het systeem van evenredige vertegenwoordiging toegepast bij verkiezingen, zij het dat in België dit systeem wordt gecombineerd met een districtenstelsel en een 5%-kiesdrempel op alle bestuursniveaus.

Het voordeel van het systeem van evenredige vertegenwoordiging is dat de voorkeuren van de kiezers goed weerspiegeld worden in het gekozen orgaan. Het nadeel is dat de meerderheid waarop een regering of een provinciaal of gemeentelijk bestuurscollege moet steunen, vrijwel altijd een uit meerdere partijen bestaande coalitie zal zijn, die een op compromissen gebaseerd beleid moet voeren. Dit kan het voor coalitiepartijen moeilijk maken het feitelijk gevoerde beleid uit te leggen aan hun kiezers. Dit kan echter opgevat worden als een onvermijdelijk gevolg van democratie, waarin nu eenmaal verschillende meningen tot uiting moeten komen.

In onder meer de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is gekozen voor het meerderheidsstelsel.