Filips II van Frankrijk

Filips II Augustus
1165-1223
PHILLIPVS DEI GRATIA FRANCORUM REX ("Filips, bij gratie Gods koning der Franken"). Zegel van Filips II Augustus: merk de fleur-de-lys op in de rechterhand (afdruk, 75 mm in diameter, Archives nationales, Parijs).
Koning van Frankrijk
Periode	1180-1223
Voorganger	Lodewijk VII
Opvolger	Lodewijk VIII
Graaf van Artesië
Periode	1180-1223
Voorganger	Filips van de Elzas
Opvolger	Lodewijk VIII
Vader	Lodewijk VII
Moeder	Adelheid van Champagne
Dynastie	Huis Capet
Partner	(I) Isabella van Henegouwen (1180-1190) (II) Ingeborg van Denemarken (1193-1223) (III) Agnes van Meranië (1196-1201)
Kinderen	(I) Lodewijk VIII (III) Maria van Frankrijk (III) Filips van Frankrijk (III) Jan-Tristan van Frankrijk Peter Karlotus

Filips II, bijgenaamd August(us) (Parijs, 21 augustus 1165^[1] – Mantes-la-Jolie, 14 juli 1223^[2]) was de zevende koning uit het huis Capet. Hij was een zoon van Lodewijk VII en Adelheid van Champagne.^[1]

Hij kreeg de bijnaam "Augustus" van de monnik Rigord^[3] nadat hij in juli 1185 (Verdrag van Boves) de graafschappen Artesië, Valois, Amiens en een groot deel van de Vermandois^[4] aan het kroondomein had toegevoegd (hierbij zou "Augustus" verwijzen naar de Romeinse keizers omwille van de enorme gebiedsuitbreiding) en eveneens omdat hij in de maand augustus was geboren.^[5]

Kapelaan en biograaf van Filips II, Willem de Bretoen, noemt hem "Filips de Grootmoedige" (Philippus Magnanimus)^[6] in zijn tussen 1214 (slag bij Bouvines: confrontatie tussen Franse koning en Engelse koning Filips II met steun van Duitse Rijk en Vlaanderen) en 1224 geredigeerde Chronicon. Deze kroniek is een voortzetting van deze van Rigord die Filips II hem had gevraagd op te kuisen, omdat hij deze laatste minder lovend vond dan hij wenste.

Filips Augustus blijft een van de meest bewonderde en bestudeerde vorsten van middeleeuws Frankrijk, niet alleen omwille van zijn lange regering, maar ook omwille van zijn belangrijke militaire overwinningen en zijn belangrijke bijdrage aan het bevestigen en versterken van de koninklijke macht die aldus een einde maakte aan het feodale systeem.

Filips Augustus is de eerste koning die in documenten, sporadisch vanaf 1190, officieel vanaf 1204, Rex Franciæ ("koning van Frankrijk") in plaats van Rex Francorum ("koning der Franken") gebruikt.^[7] Men moet er evenwel op wijzen dat de verdragen en vredesovereenkomsten gesloten tussen vazallen of bondgenoten en het koninkrijk Frankrijk zonder uitzondering spreken van Philippus rex Francorum ("Filips, koning der Franken") in tegenstelling tot bijvoorbeeld Richardus rex Angliæ ("Richard, koning van Engeland"), maar eerder als Heinrich rex Romanorum ("Hendrik, koning der Romeinen") voor de Duitse keizer.

1. ↑ ^{a b} Radulphus de Diceto, Ymagines Historiarum s.a. 1165 (= Historiæ Anglicanæ Scriptores, X, Londen, 1652, col. 527: Regina Francorum peperit filium quem vocavit Philippum), Willem van Tyrus, Historia rerum in partibus transmarinis gestarum XXII 4 (... Francorum rex, ... Ludovicus, ...; filio uno superstite et haerede, Philippo nomine, ex Ala regina, filia Theobaldi senioris, ...), Willem van Nangis, Chronicon s.a. 1165 (= F. Guizot (ed.), Collection des mémoires relatifs à l'histoire de France: depuis la fondation de la monarchie française jusqu'au 13e siècle, XIII, Parijs, 1825, p. 44: un des jours d'août, jour de dimanche, dans l'octave de l'Assomption de sainte Marie … un fils … Philippe), Giselbert van Bergen, Chronicon Hanoniense s.a. 1165 (= G.H Pertz (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores XXI, Hannover, 1869, p. 515: Ludovicus rex itaque de Ala regina filium habuit Philippum).
2. ↑ Necrologium van Sainte-Chapelle (Obituaires de Sens Tome I.2, p. 819: II Id Jul … domini Philippi regis Francie), Willem van Nangis, Chronicon s.a. 1223 (= F. Guizot (ed.), Collection des mémoires relatifs à l'histoire de France: depuis la fondation de la monarchie française jusqu'au 13e siècle, XIII, Parijs, 1825, p. 131: En effet, le roi Philippe, accablé depuis long-temps d'une fièvre quarte, ô douleur! termina son dernier jour à Mantes, la veille des ides de juillet, après avoir mis toutes ses affaires en bon ordre. Le lendemain il fut enterré avec honneur dans le monastère de Saint-Denis en France). Gearchiveerd op 9 juli 2023.
3. ↑ Rigord, Gesta Philippi Augusti proloog (= H.-F. Delaborde (ed.), Œuvres de Rigord et de Guillaume Le Breton, I, Parijs, 1882, p. 6). P.-S. Laurentie, Histoire de France, VI, Parijs, 1867, p. 234.
4. ↑ J. Flori, Philippe Auguste. La naissance de l'État monarchique, Parijs, 2002, pp. 32, 34.
5. ↑ P.-S. Laurentie, Histoire de France, VI, Parijs, 1867, p. 234. Gearchiveerd op 8 april 2023.
6. ↑ Willem de Bretoen, Chronicon 18, 20-25 (= H.-F. Delaborde (ed.), Œuvres de Rigord et de Guillaume Le Breton, I, Parijs, 1882, pp. 180-181).
7. ↑ B. Guenée, Politique et histoire au Moyen Âge, Parijs, 1981, p. 158 ^(a).