Grote vragen van Maria

De Grote vragen van Maria is een gnostische tekst die bewaard is gebleven in de Panarion, het belangrijkste werk van Epiphanius van Salamis (310|315 - 403). Epiphanius schrijft over die tekst in het hoofdstuk over de borborieten. Dit was een van meerdere gnostische groeperingen die waren voortgekomen uit de beweging van het sethianisme, die aan het eind van de vierde eeuw fragmenteerde.

In de tekst wordt Maria Magdalena door Jezus naar de top van een berg meegenomen om daar onderricht van hem te krijgen. Hij haalt daar uit zijn zijde een andere vrouw en heeft daarmee in de aanwezigheid van Maria geslachtsgemeenschap. Hij vangt zijn sperma op in zijn hand en eet dat. Hij spreekt vervolgens tot Maria de woorden Dit is wat wij moeten doen, dit is hoe wij leven. Maria was ontsteld over deze daad en viel op de grond. Jezus helpt haar weer op de been en zegt tegen haar O, jij met je geringe geloof, waarom twijfel je nu zo.

Epihanius beschrijft verder in het hoofdstuk een aantal rituelen van de borborieten waarin ook menstruatiebloed gegeten wordt. Epiphanius suggereert dat de notie hierachter een verschillende opvatting was over de eucharistie. In plaats van wijn en brood werden sperma en menstruatiebloed aangeboden en gegeten door de deelnemers aan de eucharistie. Het sperma was het lichaam van Christus en het bloed was het bloed van Christus.

De borborieten zouden iedere vorm van vasten en ascese afwijzen. Zij wezen voortplanting af en noemden de vrouwelijke volgelingen dan ook maagden. Om die “maagdelijkheid” intact te laten, praktiseerden zij coitus interruptus. Als een vrouw toch zwanger werd, was abortus het gevolg en werd de foetus gegeten. Daarbij werd een vorm van gebed uitgesproken met onder meer de tekst Wij zijn niet bedrogen door de archont van lust, maar wij hebben de overtreding van onze broeder gezamenlijk gedeeld.

In een ander tekstdeel in de Panarion citeert Epihanius uit het evangelie van Eva, dat ook tot de literatuur van de borborieten behoorde. Ook daarin worden gebeurtenissen beschreven waarin het eten van sperma een sacramentele betekenis had.


Developed by StudentB