Back Habsburgermonarchie ALS Monarquía habsburguica AN ملكية هابسبورغ Arabic ملكية هابسبورج ARZ Habsburq monarxiyası Azerbaijani هابسبورق ایمپیراتورلوغو AZB Габсбургтар монархияһы Bashkir Габсбургская манархія Byelorussian Габсбурская манархія BE-X-OLD Хабсбургска монархия Bulgarian
| Habsburgermonarchie[1] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| ||||||
| Motto AEIOU | ||||||
| Kaart | ||||||
| ||||||
| Groei van de Habsburgse monarchie. | ||||||
| Algemene gegevens | ||||||
| Hoofdstad | Wenen, Praag | |||||
| Oppervlakte | 340.000 km² (1683) 750.000 km² (1720) | |||||
| Bevolking | 8.500.000 (1683) 17.000.000 (~1720) 26.000.000 (~1780) | |||||
| Talen | Latijn, Duits, Hongaars, Tsjechisch, Slowaaks, Pools, Roemeens, Servisch, Oekraïens, Roetheens, Sloveens, Kroatisch, Italiaans, Frans, Nederlands, Ladinisch, Friulisch[2] | |||||
| Religie(s) | Rooms-katholiek, luthers, calvinistisch, Servisch-orthodox, Roemeens-orthodox, joods | |||||
| Volkslied | Kaiserhymne (1795-1804) | |||||
| Munteenheid | Gulden | |||||
| Regering | ||||||
| Regeringsvorm | Monarchie | |||||
| Dynastie | Habsburg | |||||
| Staatshoofd | Keizer, aartshertog, koning e.a. | |||||
.svg)
De Habsburgse monarchie, de Oostenrijkse monarchie of het Habsburgse rijk is de historiografische term voor een wisselende groep van grondgebieden die op het hoogste bestuursniveau geregeerd werden door de Oostenrijkse tak van het huis Habsburg van 1526 tot 1804. Deze gebieden stonden op regionaal niveau onder bestuur van stadhouders, graven, hertogen, koningen of andere vorsten als de contadores, op grond van deels eeuwenoude overeenkomsten, gesloten onder het feodaal stelsel. Ze konden zelfstandig functioneren naar eigen regels en gewoonten. De grondgebieden waren door militaire veroveringen, strategische huwelijken en erfopvolging in handen van één familie gekomen en op deze manier formeel verbonden in een zogenaamde personele unie. Het was aldus een samengestelde monarchie. Via een geleidelijk proces van het centraliseren van onder andere gezag, bestuur, archiefwezen, communicatie, rechtspraak, wetgeving, verdediging, handhaving en volksvertegenwoordiging, vond een zekere staatsvorming plaats die eenheid tussen al deze territoria smeedde. Als regionale regenten werden vaak familieleden benoemd die geacht werden de belangen van de familie Habsburg te dienen. In 1804 bevestigde keizer Frans II dit proces door alle grondgebieden binnen zijn monarchie onder één kroon te verenigen, waardoor staatkundig het keizerrijk Oostenrijk werd gesticht.[3]
De geschiedenis van de monarchie wordt gekenmerkt door grote tegenstellingen op cultureel en bestuurlijk niveau tussen de verschillende landen binnen de monarchie. Daarnaast bracht het feit dat de Habsburgse heersers sinds 1438 vrijwel onafgebroken keizers van het Heilige Roomse Rijk waren mee, dat zij hun aandacht moesten verdelen tussen de regering van hun eigen domeinen en die van het Heilige Roomse Rijk. De tegenstellingen tussen beide gebieden brachten vaak grote problemen met zich mee. Verder betekende de strategische ligging van de Habsburgse monarchie dat het land kon rekenen op veel verschillende vijanden en bondgenoten. Door oorlogsvoering maar vooral ook door diplomatie, werd de monarchie een grootmacht in vroegmodern Europa.
- ↑ De monarchie had geen officiële naam. Benamingen zijn:
Duits:Habsburgermonarchie
Tsjechisch:Habsburská monarchie
Hongaars:Habsburg Birodalom - ↑ Binnen de monarchie hadden vijf talen een officiële status: Latijn, Duits, Tsjechisch, Hongaars en Kroatisch.
- ↑ Geevers, E.M. (2008). Gevallen vazallen : de integratie van Oranje, Egmont en Horn in de Spaans- Habsburgse monarchie (1559-1567). Amsterdam University Press.