'Het alziend oog in de nachtspiegel' is een essay van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans over de roman De avonden van Simon van het Reve, in januari 1948 verschenen in het tijdschrift Criterium. Het wordt beschouwd als één van de belangrijkste reacties op het boek en is ook relevant voor de poëticale opvattingen van Hermans. Reve schreef aan Hermans 'zeer getroffen' te zijn door het stuk. Literatuurhistorici halen het essay nog steeds aan wanneer De avonden wordt beschreven in literatuurgeschiedenissen.