'Het fossiel' is een in maart 1947 geschreven novelle van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans dat zich afspeelt bij de schelpkalkgroeve bij Ratum nabij Winterswijk. De bruinkoolmijn van ingenieur Van Bersen vervuilt met zijn dagbouw het nabijgelegen natuurbad van Starreveld en vernietigt die uiteindelijk. Onder de titel 'Natuurbad versus fabriek' verscheen het verhaal in Nieuw Vlaams Tijdschrift van december 1950. In november 1957 volgde de boekpublicatie als onderdeel van de novellebundel Een landingspoging op Newfoundland en andere verhalen.
