Back Historiese materialisme Afrikaans مادية تاريخية Arabic التفسير المادى للتاريخ ARZ Materialismu históricu AST Исторически материализъм Bulgarian ঐতিহাসিক বস্তুবাদ Bengali/Bangla Materialisme històric Catalan Historický materialismus Czech Историлле материализм CV Materoliaeth hanesyddol Welsh
Historisch materialisme (Histomat), of de materialistische opvatting van de geschiedenis, is de (voornamelijk) marxistische benadering van de geschiedschrijving, waarin materiële en economische omstandigheden een centrale rol spelen. Deze omstandigheden worden beschouwd als de grenzen waarbinnen de menselijke geschiedenis zich afspeelt. Bestudeerd wordt vooral hoe sociale en politieke verschijnselen samenhangen met de economische 'basis' van elke maatschappij en de verhouding tussen de verschillende sociale klassen.
Het historisch materialisme gaat terug op de historische studies van Karl Marx en Friedrich Engels. Dezen formuleerden hun theorie van de geschiedenis in reactie op de heersende opvatting over geschiedschrijving in de negentiende eeuw, de idealistische, waarin niet mensen, maar grote ideeën onderwerp van de geschiedenis waren. Ze combineerden de dialectische methode van de filosoof Hegel, waarin conflict en strijd (bij Hegel uitgevochten tussen abstracte ideeën als vrijheid en orde) tot maatschappelijke verandering leidden, met een visie op de mens als sociaal wezen, ingebed in een economische en politieke structuur.