Illustere school

Een Illustere school of Athenaeum Illustre was vanaf de zestiende eeuw een instelling voor hoger onderwijs in de Noordelijke Nederlanden, die alleen een academische basisopleiding mocht verzorgen, maar geen promotierechten (ius promovendi) bezat. Dit recht was vanouds een soeverein recht (ius maiestatis), dat toebehoorde aan de landsheer. De bijzondere staatkundige organisatie van de Republiek bracht met zich mee dat het hier de gewestelijke Staten waren aan wie dit recht was voorbehouden. Elk gewest wilde wel zijn eigen universiteit hebben. Voor de oprichting van een illustere school, niet gebonden aan een academisch statuut, gold dat in nog sterkere mate. Elke stad die een dergelijke hogeschool wilde financieren kon er een stichten. Dat was gunstig voor de eigen bevolking, omdat de studenten dan vaker in hun eigen omgeving terechtkonden. Zo konden deze instellingen ook meer inspelen op de lokale behoeften.

Diverse universiteiten, athenaea en gymnasia zijn voortgekomen uit illustere scholen.