Irakoorlog

Irakoorlog
Onderdeel van "Strijd tegen terrorisme"
HH-60 Blackhawk-legerhelikopters vliegen voorbij de ondergaande zon op 2 april 2003 naar een vooruitgeschoven locatie in Zuid-Irak tijdens Operatie Iraqi Freedom.
Datum	20 maart 2003 - 15 december 2011 (op 1 mei 2003 verklaarden de VS dat de reguliere gevechtshandelingen waren afgerond)
Locatie	Irak
Resultaat	Val van Saddam Hoessein en de Ba'ath-partij; bezetting van Irak; losbreken van opstanden en burgeroorlog,[1] Iraakse grondwetsverkiezingen in december 2005 van een nieuwe overheid. Groot aantal burgerslachtoffers, berichten over zware repressie vanuit de overheid door doodseskaders.[2]
Casus belli	Beschuldigingen aan Saddam Hoessein dat hij massavernietigingswapens verborg en banden had met Al-Qaeda bleken achteraf vals. Andere motieven: het overtreden van de VN-resoluties, Saddams repressie tegen zijn volk, e.a.[3]
Strijdende partijen
Multinationale troepenmacht in Irak:  Verenigde Staten  Verenigd Koninkrijk  Zuid-Korea  Italië  Polen  Australië  Nederland Gesteund door:  Turkije  Roemenië  Azerbeidzjan  Koeweit  Estland  El Salvador  Bulgarije  Moldavië  Albanië  Oekraïne  Denemarken  Tsjechië  Israël  Singapore  Kroatië  Bosnië en Herzegovina  Noord-Macedonië  Letland  Kazachstan  Mongolië  Georgië  Tonga  Japan  Armenië  Slowakije  Litouwen  Noorwegen  Hongarije  Portugal  Nieuw-Zeeland  Thailand  Filipijnen  Honduras  Dominicaanse Republiek  Spanje  Nicaragua  IJsland  Iran Peshmarga  Irak Gesteund door: Libië
Leiders en commandanten
George W. Bush Tommy Franks Tony Blair en anderen Saddam Hoessein †
Troepensterkte
263.000 375.000
Verliezen
4469, excl. huurlingen 11.000-15.000[4] 654.965 (392.979–942.636) totaal aantal Iraakse slachtoffers (juli 2006)

De Irakoorlog was een door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk in maart 2003 ingezette oorlog tegen en in Irak, waarbij ook andere landen troepen leverden. De oorlog was onderdeel van de War on Terror. Schattingen van het aantal slachtoffers lopen sterk uiteen, van circa 150.000 tot vele honderdduizenden doden.

De oorlog kan worden onderverdeeld in twee fases. De eerste fase (maart-mei 2003) was de invasie waarbij een multinationale troepenmacht, de zogenoemde Coalition of the Willing, in krap anderhalve maand tijd het bewind van Saddam Hoessein verdreef. Het doel van de coalitie was naar eigen zeggen het ten val brengen van het regime van Saddam Hoessein, dat de Iraakse bevolking zou onderdrukken, het internationale terrorisme zou ondersteunen en massavernietigingswapens zou hebben ontwikkeld, bezitten en hebben ingezet. Tot op heden zijn dergelijke wapens niet gevonden, noch is een verband met Al Qaida aangetoond. Enkele maanden nadat de coalitie het Iraakse grondgebied had ingenomen werd Saddam Hoessein gearresteerd. Hij werd drie jaar later geëxecuteerd.

De fase na de invasie (2003-2011) bestond uit een programma van nation-building, de opbouw van een nieuw Irak door de coalitiemacht die de macht had overgenomen van Saddam Hoessein. Deze fase werd vanaf het begin geplaagd door grootschalige opstanden tegen de bezettende troepen. Tegelijkertijd groeiden de onderlinge spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen doordat de voorheen machtige soennitische minderheid zich in het nieuwe Irak bedreigd voelde door de sjiitische meerderheid. Tussen 2006 en 2009 escaleerde het onderlinge geweld zodanig dat wel gesproken werd van een burgeroorlog.

De Amerikanen trokken in december 2011 hun laatste troepen terug. Het conflict was daarmee echter niet ten einde en zou opnieuw escaleren door voortwoekerend onderling geweld, het overslaan op Irak van de in 2011 uitgebroken Syrische Burgeroorlog, het bloedig neerslaan van nieuwe protesten tegen de overheid en de oprichting van jihadistenbeweging Islamitische Staat (ISIS), die mede vanwege het machtsvacuüm na Saddam Hoessein kon ontstaan en in de zomer van 2014 het noorden van Irak binnenviel en een islamitisch kalifaat uitriep. Om ISIS te bestrijden, keerden de VS in 2014 na tweeënhalf jaar afwezigheid alweer terug aan het Iraakse strijdtoneel, als aanvoerder van een nieuwe internationale coalitie.

1. ↑ (en) Sectarian divisions change Baghdad’s image. Associated Press (3 juli 2006). Gearchiveerd op 28 augustus 2006. Geraadpleegd op 06-08-2006.
2. ↑ (en) Iraq torture 'worse after Saddam'. BBC (21 september 2006). Gearchiveerd op 11 februari 2007. Geraadpleegd op 9-1-2007.
3. ↑ (en) President Discusses Beginning of Operation Iraqi Freedom
4. ↑ (en) Carl Conetta van het Project on Defense Alternatives, The Wages of War: Iraqi Combatant and Noncombatant Fatalities in the 2003 Conflict (20 oktober 2003). Gearchiveerd op 25 oktober 2021.