Kolonel is een hoge militaire rang bij de landmacht en de luchtmacht. Het equivalent bij de Nederlandse Koninklijke Marine en bij de Marinecomponent van de Belgische strijdkrachten is kapitein-ter-zee.
Een kolonel is een officier, preciezer uitgedrukt: een hoofdofficier. Voorheen had een kolonel de leiding over een colonne, afdeeling of regiment (een verzameling eenheden van meestal hetzelfde wapen). In Nederland is na het verdwijnen van de regimenten[1] de rang van kolonel verbonden aan staffuncties.
De graad van kolonel is tevens de hoogste graad bij de Belgische brandweer.