De (Koloniale) Conferentie van Berlijn, ook wel de Congo- (Duits: Kongokonferenz) of West-Afrikaconferentie (Duits: Westafrika-Konferenz) genoemd,[1] was een bijeenkomst van de belangrijkste Industriële mogendheden, gehouden in Berlijn in 1884-1885, over de verdeling van Afrika. De staten legden hierbij regels vast voor de verdere Wedloop om Afrika die al in volle gang was.
De conferentie vond plaats tussen 15 november 1884 en 26 februari 1885. Vertegenwoordigers van vijftien Europese mogendheden namen deel, evenals de Verenigde Staten en het Ottomaanse Rijk.[2] Geen enkel Afrikaans staatshoofd werd uitgenodigd. Een verzoek tot uitnodiging van de Arabische Sultan van Zanzibar, Khalif bin Said, werd door de Britten afgewezen.[3]
De conferentie werd bijeen geroepen door de Duitse kanselier Otto von Bismarck, na door hem te zijn voorbereid met premier Jules Ferry van de Derde Franse Republiek en op verzoek van de Belgische Koning Leopold II. Met het oog op het bevorderen van gezamenlijke handel op het Afrikaanse continent.[4]
Het Verenigd Koninkrijk verwierf met toepassing van de afgesproken regels uiteindelijk het zuiden en oosten van Afrika, Frankrijk het noorden en westen, Duitsland verwierf het huidige Namibië, Kameroen, Togo en Tanzania, Italië het huidige Libië, Somalië en Eritrea, Portugal het huidige Angola en Mozambique, Centraal Afrika werd onder de Absolute Soevereiniteit van Koning Leopold II geplaatst en Spanje verwierf het zuiden van Marokko, de huidige Westelijke Sahara en het huidige Equatoriaal-Guinea.
Afrika bestond voor 1880 uit ca. 1.100 volkeren en in 1900 maar uit 40 landen. Van die 40 landen waren er 36 die een bestuur hadden onder leiding van een Europees land.