Koninklijke Marine

Koninklijke Marine
Embleem Koninklijke Marine
Oprichting	8 januari 1488
Land	Nederland
Organisatie	Ministerie van Defensie
Onderdeel van	Nederlandse krijgsmacht
Type	Marine
Specialisatie	Levering zeestrijdkrachten in de vorm van schepen en mariniers
Aantal	11.957 (september 2024): 7.336 militairen 2.989 burgers 1.632 reservisten
Garnizoen	Nieuwe Haven te Den Helder
Motto	Voor veiligheid op en vanuit zee
Mars	Defileermars der Koninklijke Marine
Uitrusting	zie Samenstelling
Veldslagen	Tachtigjarige Oorlog Portugees-Nederlandse Oorlog Engels-Nederlandse oorlogen Spaanse Successieoorlog Oorlog van de Quadruple Alliantie Tweede Wereldoorlog
Commandanten	Huidige: Viceadmiraal René Tas Historisch: Michiel de Ruyter Maarten Tromp

Defensie van Nederland
Instanties
Ministerie van Defensie Nederlandse Krijgsmacht Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
Krijgsmachtdelen
Koninklijke Landmacht Koninklijke Luchtmacht Koninklijke Marine Koninklijke Marechaussee
Interservice-organisaties
Defensie Ondersteuningscommando Commando Materieel en IT
Functies
Minister van Defensie Commandant der Strijdkrachten Inspecteur-generaal der Krijgsmacht

De Koninklijke Marine (KM) is de zeemacht^[1] van het Koninkrijk der Nederlanden en een van de vier krijgsmachtdelen naast de Koninklijke Landmacht (KL), de Koninklijke Luchtmacht (KLu) en de Koninklijke Marechaussee (KMar). Het is het oudste krijgsmachtdeel van Nederland en haar motto luidt: wereldwijd veiligheid op en vanuit zee.^[2] Het bestaan van een permanent georganiseerde zeemacht in Nederland dateert naar 8 januari 1488, toen de Habsburgse keizer Maximiliaan I de Ordonnantie op de Admiraliteit uitgaf. Ruim 3 eeuwen later, in 1813, ontving de marine onder Koning Willem het predicaat Koninklijk.

Gedurende de 17e eeuw behoorde de Staatse vloot van de Republiek tot de machtigste marines ter wereld en speelde de zeemacht een belangrijke rol in de Engels-Nederlandse oorlogen, de Hollandse Oorlog en de oorlogen tegen Spanje. Ook in de latere napoleontische oorlogen, respectievelijk onder de Bataafse Republiek en het Koninkrijk Holland, speelde de Nederlandse vloot een wezenlijke rol. Na het ontstaan van het moderne Koninkrijk der Nederland was de Koninklijke Marine voornamelijk actief ten dienste van de Nederlandse koloniën, hoofdzakelijk rondom Nederlands-Indië, alwaar de zeemacht bijdroeg aan de handhaving van het koloniale gezag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zetten eenheden van de marine de strijd tegen Duitsland en Japan voort in geallieerd verband. Er werden zware verliezen geleden, maar ook opmerkelijke successen geboekt, beiden voornamelijk in Aziatische wateren.

Met de onafhankelijkheid van Indonesië en het Nederlandse vertrek uit Nederlands Nieuw-Guinea verlegde de marine haar aandacht naar maritieme samenwerking in NAVO-verband. NAVO-eskaders beveiligden scheepvaartroutes op de Atlantische Oceaan en in de Middellandse Zee. Gezamenlijk ging de vloot de strijd aan tegen de onderzeebootdreiging vanuit de landen van het Warschaupact. Na de val van de Berlijnse Muur verlegde de Koninklijke Marine de focus naar expeditionair optreden en het leveren van humanitaire ondersteuning. Met de dreiging van de Russische Federatie en de toenemende assertiviteit van China onderkent de marine echter het blijvende belang van voorbereiding op een grootschalig conventioneel conflict.

De Koninklijke Marine wordt geleid door de Commandant Zeestrijdkrachten, op dit moment viceadmiraal René Tas. Naast de vloot maakt ook het Korps Mariniers deel uit van de Koninklijke Marine. De Marine Luchtvaartdienst (MLD) werd in 2008 geïntegreerd in het Defensie Helikopter Commando en ondergebracht bij het Commando Luchtstrijdkrachten.

De personele sterkte van de marine bedroeg op 1 september 2024: 7.336 militairen, 2.989 burgers en 1.632 reservisten.^[3]

1. ↑ Zowel de begrippen marine als zeemacht duiden gewoonlijk op zeestrijdkrachten. Onder bredere betekenis van zowel vloot, marine als zeemacht wordt ook de koopvaardij verstaan
2. ↑ https://www.defensie.nl/organisatie/marine/inhoud/taken. Gearchiveerd op 16 april 2017.
3. ↑ Aantallen personeel, ministerie van Defensie