Korsthagedissen

Korsthagedissen Fossiel voorkomen: Krijt[1] – heden
Gilamonster (Heloderma suspectum)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Squamata (Schubreptielen) Onderorde: Lacertilia (Hagedissen) Infraorde: Platynota (Varaanachtigen)
Familie
Helodermatidae Wiegmann, 1829
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Korsthagedissen op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Korsthagedissen^[2] (Helodermatidae) zijn een familie van hagedissen (Lacertilia) die vertegenwoordigd wordt door twee nog levende soorten; de Mexicaanse korsthagedis en het gilamonster.

Korsthagedissen worden in vergelijking met andere hagedissen vrij groot, aangezien de totale lichaamslengte bijna een meter kan bedragen. Korsthagedissen hebben een plomp lichaam en zijn relatief langzaam. Ze hebben echter een giftige beet en worden hierdoor gevreesd door de lokale bevolking en staan bij het grote publiek bekend als gevaarlijk. Het uiterlijk wordt vaak beschreven als afschrikwekkend, wat te wijten is aan de gedrongen bouw en bulterige huid in combinatie met een opvallende zwarte basiskleur met afstekende roze tot gele vlekken. In beginsel zijn korsthagedissen echter schuw en weinig beweeglijk, gedocumenteerde fatale gevallen zijn zeldzaam en beten zijn meestal het gevolg van onzorgvuldigheid. Bij een beet zijn de hagedissen vasthoudend en door de krachtige kaakspieren zijn ze lastig te verwijderen. Deze eigenschap heeft het imago van korsthagedissen geen goed gedaan.

Het verspreidingsgebied verschilt enigszins per soort en ook enkele uiterlijke kenmerken wijken iets af maar zowel de lichaamsbouw als de levenswijze van beide soorten is vrijwel identiek. De habitat bestaat uit subtropische tot droge gebieden met een struikachtige begroeiing zoals bossen, bergstreken en halfwoestijnen. Korsthagedissen zijn goed onderzocht waardoor er veel bekend is over de biologie, de levenswijze en de voortplanting. Vanwege de grotendeels verborgen levenswijze is echter nog niet alles bekend over de hagedissen en regelmatig worden nieuwe ontdekkingen gedaan. Recent onderzoek naar bestanddelen van het gif wijst uit dat het complexe organische verbindingen bevat die gebruikt kunnen worden bij de behandeling van verschillende aandoeningen zoals diabetes type II en longkanker.

Er zijn naast de twee moderne soorten ook wel andere hagedissen beschreven die tot de familie korsthagedissen worden gerekend. Deze zijn zonder uitzondering al lang geleden uitgestorven en alleen bekend als fossiel. Korsthagedissen komen tegenwoordig uitsluitend voor in Noord- en Midden-Amerika, fossielen van uitgestorven soorten echter zijn gevonden tot in Azië en Europa.^[3] Dit artikel beschrijft -tenzij anders vermeld- steeds de moderne soorten.

1. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam ADW
2. ↑ Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Bladzijdes = Pagina 371-376. ISBN 90 274 8626 3.
3. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam DENT