De langstudeerboete (of langstudeermaatregel, Halbeheffing) is een verhoging van het wettelijk collegegeld in het hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs in Nederland, welke wordt opgelegd wanneer een student meer dan één jaar langer over een opleiding doet dan is toegestaan.
De langstudeermaatregel is ingevoerd met de Wet verhoging collegegeld langstudeerders. De wettelijke formulering is collegegeld volgens het verhoogde tarief.
Op 1 oktober 2012 maakten de politici Diederik Samsom en Mark Rutte in een persconferentie het Deelakkoord begroting 2013 bekend, volgens welk de langstudeerboete wordt afgeschaft. Studenten die een langstudeerboete al hebben betaald krijgen deze zo snel mogelijk terug, uiterlijk begin 2013.
Op 16 mei 2024 maakte Kabinet-Schoof middels het hoofdlijnenakkoord bekend het voornemen te hebben om de langstudeerboete weer vanaf collegejaar 2026-2027 in te voeren.