Loonarbeid

Loonarbeid of (arbeid in) loondienst is formele arbeid die wordt verricht voor loon. Het betekent dat iemand arbeid voor een ander verricht, waarvoor loon wordt betaald.

Loonarbeid wordt verricht na afsluiting van een arbeidsovereenkomst met de werkgever waarin van beide kanten zaken zijn vastgelegd. In Nederland zijn ook in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's) zaken vastgelegd na onderhandelingen tussen vakbonden en werkgeversorganisaties. Dit gebeurt dan vaak per beroepsgroep.

Arbeid in loondienst onderscheidt zich van zelfstandige beroepsarbeid door de arbeidsrelatie tussen een werknemer en een werkgever waarbij sprake is van een gezagsverhouding met de werknemer in een ondergeschikte rol. De werknemer stelt daarbij zijn of haar arbeidsvermogen of arbeidskracht beschikbaar in ruil voor een vergoeding. In de arbeidsovereenkomst wordt dus niet de arbeidsprestatie vastgelegd, deze wordt door de werkgever later vastgesteld via de arbeidsorganisatie. Om niet voor elke specifieke taak een apart contract op te stellen moet de arbeidsrelatie over enige flexibiliteit beschikken.

In de meeste West-Europese landen valt de grootste groep werkenden onder loondienst. Buiten de westerse wereld zijn grote delen nog zelfvoorzienend, maar daarbinnen vormt loonarbeid voor de meerderheid van de bevolking de bron van inkomen.