Majeur

Majeur (uitspraak: /mazjeur/) is in de muziektheorie een van de twee gebruikelijke westerse toongeslachten; het andere is mineur. Een toonsoort in dit geslacht wordt vaak aangeduid met het woord groot, bijvoorbeeld C groot, of met grote terts, soms afgekort tot gr.t., bijv. D grote terts of D gr.t. Kenmerkend is namelijk dat de derde toon van de bijbehorende toonladder een grote terts is ten opzichte van de grondtoon, terwijl dit bij de mineur-toonsoorten een kleine terts is. Ook de naam 'majeur' (via het Frans afgeleid van het Latijnse woord voor 'groter') verwijst naar de grote terts ten opzichte van de grondtoon.

In de majeurtoonsoorten is het octaaf verdeeld in 7 intervallen, waarvan 5 van een hele toonafstand en 2 van een halve toonafstand. De majeurtoonladder of grotetertstoonladder (ook wel gespeld als grote-tertstoonladder) bestaat daardoor uit 8 tonen (grondtoon en octaaf beide meegerekend; het woord octaaf is trouwens van die acht afgeleid).

In het onderstaande schema staan de romeinse cijfers voor de verschillende trappen van de toonladder, te beginnen met de grondtoon (nummer I) tot en met het octaaf (nummer VIII). De getallen 1 en ½ staan voor respectievelijk de hele en halve toonafstanden.

I ------ 1 ------ II ------ 1 ------ III --- ½ --- IV ------ 1 ------ V ------ 1 ------ VI ------ 1 ------ VII --- ½ --- VIII

Na toon nummer VIII (het octaaf) kan de ladder worden herhaald, met het octaaf als grondtoon.

Zoals in het schema te zien, zitten er twee hele toonafstanden tussen de eerste en derde toon van de toonladder; samen is dat een grote terts. Soms wordt de toonladder verdeeld in twee tetrachorden (groepjes van vier tonen): I-IV en V-VIII. De volgorde van de toonafstanden is in beide tetrachorden gelijk, wat bij de kleine-tertstoonladder niet zo is. Het tweede tetrachord begint op de vijfde toon, een reine kwint na de grondtoon – een van de meest consonante intervallen. Een praktische consequentie hiervan: als men op een snaarinstrument dat in kwinten gestemd is, zoals een viool, een grote-tertstoonladder speelt vanaf een losse snaar, dan kan men op de volgende snaar dezelfde greep (vingerzetting) gebruiken.