Mentaliteit of ingesteldheid (België) is het denk- en gedrags-patroon van een persoon of een sociale groep. Hoewel er het gevaar bestaat van een bevooroordeelde of stereotiepe benadering van groepen, wordt de term gebruikt in de sociologie en de mentaliteitsgeschiedenis.
In de gedragswetenschappen verwijst 'mentaliteit' naar een mentale oriëntatie die onder de oppervlakte werkt, en doorwerkt op het zichtbare niveau van het gedrag van mensen, en in de interactie tussen mensen. De psychiaters Du Boeuff en Kuiper gaven een aanzet tot een mentaliteitenleer, in hun boek Waan en vervreemding. Zij ontwikkelden een antropologische beschouwing, waarin de tegenpolen 'verbondenheid' en 'gescheidenheid' centraal staan. Deze twee tegengestelde manieren van beleving bepalen hoe iemand in het leven staat.