Een monarchie is van origine een regeringsvorm waarbij de macht bij één persoon berust, de monarch.
Het woord is een samenstelling van de Griekse woorden monos, μόνος, (alleen) en archein, ἄρχειν, (heersen). In de Oudheid waren tegenhangers van de monarchie, politeia en aristocratie. Tegenwoordig is de tegenhanger van de monarchie een republiek (van Latijn: 'res publica', d.i. 'zaak, publiek'), een regeringsvorm waarbij de gehele macht steeds voor een beperkte tijd wordt opgedragen aan een of meer personen, die niet een vorstentitel dragen. In een monarchie is het leiderschap erfelijk, behalve in Maleisië en Vaticaanstad.