Natuurbranden in het noordpoolgebied zijn een jaarlijks tussen mei en oktober terugkerend fenomeen in grote delen van Alaska, Canada, Groenland, het noorden van Scandinavië en Siberië. Uit onderzoek is echter reeds in 2013 gebleken dat de branden in omvang en frequentie toenemen.[1][2]
Op zichzelf zijn deze branden niet per se nadelig voor de natuur. Na een brand schieten nieuwe grassen en struiken op die dieren aantrekken (gras en wilgenscheuten voor elanden, bessenstruiken voor beren, …), gaat de as de bodem voeden, en wordt dicht struikgewas opgeruimd en de bodem verwarmd (wat de drainage ten goede komt). Soms worden branden zelfs aangestoken in het kader van natuurbeheer.[3]
Grote en langdurige branden hebben echter ook nadelen voor natuur en milieu. Zo is er de uitstoot van:
- CO2, niet alleen door de brand van de vegetatie zelf, maar ook door verbranding van de koolstofrijke veenbodems. Zo zouden volgens de WMO enkel de natuurbranden van 1 juni tot 21 juli 2019 ongeveer evenveel CO2 hebben uitgestoten als heel België in 2017.[4]
- fijnstof en chemische bestanddelen die schadelijk zijn voor de gezondheid[5]
- roetdeeltjes die bij het neerdwarrelen de weerkaatsing van het zonlicht door het ijsoppervlak verminderen, wat de smelting van het ijs versnelt.[1]
De branden verstoren ook de ecosystemen in het noorden. Door de luchtvervuiling en droogte verandert de plantenwereld: er verschijnen en verdwijnen planten op onverwachte plekken. Dit heeft bijvoorbeeld geleid tot een halvering van de rendierpopulatie in sommige gebieden, omdat de dieren hun voedselbron, het korstmos, niet meer wisten te vinden.[6]
Naast de meer zichtbare bosbranden ontstaan in het Noordpoolgebied vaak ook branden met grondvuur. Dit vuurtype is nog schadelijker dan klassieke bosbranden, omdat het vuur lange tijd aanhoudt, en niet te bestrijden valt met bluswater of zelfs een regenbui.[6]
- ↑ a b Grootste toendrabrand ooit woedt al dagen op Groenland. Algemeen Dagblad (9 augustus 2017). Geraadpleegd op 27 juli 2019.
- ↑ (en) Ryan Kelly e.a., Recent burning of boreal forests exceeds fire regime limits of the past 10,000 years. pnas.org (6 augustus 2013). Geraadpleegd op 27 juli 2019.
- ↑ (en) Fire can…. Gearchiveerd op 22 augustus 2020. Geraadpleegd op 27 juli 2019.
- ↑ Nooit geziene natuurbranden teisteren Noordpool. Het Laatste Nieuws (26 juli 2019). Geraadpleegd op 27 juli 2019.
- ↑ (en) Wildfire Smoke ‐ Particulate Matter Information. Geraadpleegd op 27 juli 2019. [dode link]
- ↑ a b (en) Why the Arctic is smouldering. bbc.com (27 augustus 2019). Geraadpleegd op 4 september 2019.