Dit portaal bundelt de verschillende richtingen binnen de Aardwetenschappen. Via bovenstaande tabbladen en onderstaand menu kunnen makkelijk artikelen op Wikipedia worden gezocht over Aardwetenschappen.
Nieuwe bijdragen zijn natuurlijk altijd welkom. Zie voor een overzicht van gewenste en verbeterbare artikelen het tabblad "Meehelpen".
Ideeën over uitbreiding of wijzigingen van dit portaal? Laat een berichtje achter op de overlegpagina of vraag het aan een van de medewerkers van dit portaal (Torero of Woudloper).
Systeem Aarde
De Aarde wordt verdeeld in een aantal "sferen", die in interactie met elkaar staan, maar elk onafhankelijk bestudeerd kunnen worden. Samen vormen deze sferen het "Systeem Aarde". Hieronder volgt een overzicht van de verschillende onderdelen van het systeem Aarde en door welke vakgebieden binnen de aardwetenschappen ze bestudeerd worden.
De atmosfeer is het totaal aan omhullende gassen dat zich om de Aarde bevindt. De atmosfeer wordt ook wel dampkring genoemd. De atmosfeer wordt binnen de aardwetenschappen bestudeerd door de vakgebieden meteorologie (weerkunde) en klimatologie. De interactie tussen atmosfeer en andere sferen is het gebied van de geochemie.
De biosfeer van het systeem Aarde beslaat alle levende organismen. Het bestuderen van de biosfeer valt grotendeels onder de biologie, maar binnen de aardwetenschappen houden de geochemie en de klimatologie zich bezig met onderzoek naar de interactie tussen biosfeer en andere sferen. De wetenschap die de ontwikkeling van het leven in het verleden onderzoekt, is de paleontologie.
De lithosfeer bevat alle gesteenten en sedimenten. De lithosfeer wordt onderzocht door de fysische geografie (oppervlakteprocessen), de geologie (gesteenten in de korst) en de geofysica (het diepere binnenste van de Aarde en de interactie daarvan met de korst). De interactie tussen de lithosfeer en andere sferen wordt bestudeerd door de geochemie. De geochemie onderzoekt ook de samenstelling van de Aarde.
Ook andere planeten kunnen als systeem beschouwd worden. Het vakgebied dat andere planeten onderzoekt en met elkaar en de Aarde vergelijkt is de planetologie of planetaire geologie. Soms kan het onderzoek naar met name andere terrestrische planeten nieuwe inzichten geven in het systeem Aarde.
Het systeem Aarde blijkt ook van buitenaf beïnvloed te kunnen worden, zoals door de inslag van meteorieten of veranderingen in de luminositeit van de Zon.
De inrichting van de Aarde door de mens wordt bestudeerd door de geografie. Binnen de aardwetenschappen houdt de klimatologie zich bezig met de veronderstelde invloed van de mens op de atmosfeer. De geoarcheologie, een raakvlak met de archeologie, bestudeert de geschiedenis van de menselijke activiteiten in relatie tot de Aarde.
Werking van het systeem
Binnen de aardwetenschappen zijn door middel van wetenschappelijke methoden een aantal belangrijke theorieën en concepten ontwikkeld over de werking van het systeem Aarde en afzonderlijke sferen. Sommige van deze theorieën zijn in tegenspraak met concepten uit traditionele religies, en worden daarom door religieuze groeperingen niet aanvaard. Andere van deze concepten geven de mens inzicht over de manier waarop hij zijn milieu beïnvloedt en welke gevolgen dat voor hem zelf kan hebben. Een aantal van de belangrijkste concepten binnen de aardwetenschappen zijn:
De bepaling van de ouderdom van de Aarde werd mogelijk dankzij de ontwikkeling van radiometrische datering. Het inzicht dat de Aarde rond de 4,55 miljard jaar oud is, maakt duidelijk over welke enorme tijdschalen processen werken, die de ontwikkeling van het systeem Aarde beïnvloeden. Ook de ouderdom van belangrijke gebeurtenissen tijdens de geschiedenis van de Aarde zoals perioden van massale uitsterving of gebergtevorming worden voornamelijk met radiometrische datering bepaald.
De plaattektoniek beschrijft hoe de lithosfeer is onderverdeeld in bewegende tektonische platen. Dit proces heeft naast aardbevingen ook vulkanisme tot gevolg waarbij grote volumes gassen in de atmosfeer terecht kunnen komen. Het uit elkaar drijven van continenten heeft invloed op de ontwikkeling van de biosfeer.
De evolutietheorie geeft een wetenschappelijk onderbouwd model voor de ontwikkeling van de biosfeer. Deze theorie laat zien dat levende organismen door de tijd heen steeds complexer zijn geworden. De theorie heeft de mens een nieuwe visie gegeven over zijn plaats binnen het systeem Aarde.
De gesteentecyclus beschrijft hoe door verwering en erosie gesteente wordt afgebroken en na transport door water of wind als sediment elders wordt afgezet. Na afzetting kan het sediment samenkitten om weer nieuw gesteente te vormen.
Het broeikaseffect is een model dat de temperatuur op Aarde verklaart. Door de atmosfeer wordt warmte vastgehouden waardoor het op Aarde warm genoeg is voor leven. Klimatologen proberen de klimaatmodellen te verfijnen om te onderzoeken in hoeverre de opwarming van de Aarde verband houdt met verbranding van fossiele brandstoffen.
De Milanković-parameters zijn bepaalde eigenschappen van de baan en rotatie van de Aarde. Het is gebleken dat deze parameters door de tijd heen cyclisch veranderen. Recent is aangetoond dat deze veranderingen onder andere de reden voor de glacialen (ijstijden) zijn die in de laatste 2,5 miljoen jaar plaats hebben gevonden.
