योग
|
Yoga (Sanskriet: योग voor juk, verenigen, beheersen) is in zijn brede context: een hindoeïstische filosofie die leert de geest, het gevoel en het lichaam te beheersen, om daarmee de vereniging met het goddelijke te bereiken. In een meer alledaags, westers concept wordt met yoga hathayoga bedoeld: een tak van yoga die bestaat uit een systeem van oefeningen om beheersing van de geest en het lichaam te verkrijgen.
|
Traditiegetrouw houdt men vier hoofdstelsels van de yoga aan:
- raja-yoga: de yoga van de naar binnen gerichte concentratie
- jnana-yoga: de yoga van (zelf)onderzoek langs de weg van het intellect, gericht op zelf-realisatie, het wegvallen van de grens tussen persoonlijk en goddelijk
- bhakti-yoga: de yoga van liefde en toewijding gericht op het goddelijke, hetzij door een voorstelling van het goddelijke door een object of door een persoon in wie men het goddelijke ziet
- karma-yoga: de yoga van handeling zonder gehechtheid en zonder eigenbelang; deze yoga is min of meer gericht op het goddelijke
|
De Yogasoetra's van Patañjali beschrijven de raja yoga, waarvan de hatha yoga de basis vormt. De acht geledingen van raja yoga worden beschreven in de tweede pāda (hoofdstuk) van de Yogasoetra's. Het betreft de volgende niveaus, die tevens fasen zijn van voortschrijdende gevorderdheid:
- Yama verwijst naar de vijf onthoudingen
- Niyama verwijst naar de vijf voorschriften
- Asana: lichamelijke oefening
- Pranayama: ademhaling
- Pratyahara: terugtrekking van de zintuigen
- Dharana: concentratie
- Dhyana: meditatie
- Samadhi: volledige overgave
|
Raja yoga is Sanskriet voor de koninklijke weg: een samenstel van oefeningen om de geest te leren beheersen. Het gaat om bewustwording en het vermogen de gedachten in banen te leiden.
|
Jnana yoga is de weg van het directe inzicht in de non-duale ondergrond van alles wat (in dualiteit) verschijnt.
|
Bhakti yoga is de weg van de bhakti ofwel de devotie, toewijding en liefde voor de Allerhoogste, een goeroe of een profeet. Bij deze yoga hoort de uitdrukking van diepe devotie in riten, ceremoniën en lofliederen.
|
Karma yoga is de weg van de invulling van het leven om door praktische inspanning tot eenwording te komen en zo net als bij alle andere yoga's bevrijd te worden van de cyclus van dood en wedergeboorte die door karma in stand gehouden wordt.
|
Yama is de eerste stap op het achtvoudige yogapad uit Patañjali's Yogasoetra's. Er zijn vijf yama's of geloften van zelfonthouding. Men belooft zich te onthouden van geweld, van leugen en bedrog, van diefstal, van onkuisheid en van hebzucht.
ahimsa – satya – asteya – brahmacharya – aparigraha
|
Niyama is de tweede stap op het achtvoudige yogapad uit de Yogasoetra's van Patanjali. De vijf niyama's zijn de gedragsregels van individuele discipline betreffende reinheid, tevredenheid, soberheid, zelfbeschouwing en toewijding aan het Allerhoogste.
shaucha – santosha – tapas – svadhyaya – ishvarapranidhana
|
Een mantra is een gedicht, woord, een uitspraak, of een lettergreep die het midden houdt tussen een spreuk met magisch effect en een gebed. In sommige gevallen wordt hij herhaald en is hij bedoeld als een continue recitatie. De bekendste mantra is Om.
|
De mudra (Sanskriet voor zegel of gebaar) is een bepaalde houding met de hand of met beide handen. Mudra's worden al beschreven in de oude Veda's. Een mudra wordt bijvoorbeeld uitgevoerd tijdens het mediteren of het doen van pranayama-oefeningen. Soms kan een mudra ervoor zorgen dat de concentratie beter vastgehouden kan worden. Een yogi verklaart dit doordat de prana-energie beter kan doorstromen tussen de ene en de andere vingers. Op andere momenten is een mudra puur praktisch van nut: vingers sluiten dan een neusgat af wanneer het de bedoeling is dat er door het andere neusgat ingeademd wordt.
ahamkara – buddhi – cup – gomukha – jnana – namasté – ohm – prithvi – shanti – shiva – vishnu – yoni
|
Hindoeïsme is de verzamelnaam die vanaf de 19e eeuw wordt gegeven aan diverse godsdiensten van Indiase oorsprong. De benaming is afgeleid van het Perzische woord 'hindoe', dat rivier betekent. Het hindoeïsme is de oudste nog levende religieuze traditie ter wereld en is ontstaan in de tijd van de Indusbeschaving rond het jaar 2500 v.Chr. Ongeveer 900 miljoen mensen hangen deze religie aan. Van veel oude heilige geschriften zijn auteur en datering niet bekend; er is geen sprake van één enkele hoofdstichter van het hindoeïsme. Vermoedelijk zijn arische en dravidische elementen versmolten, en hindoes beschouwen ook het jaïnisme en boeddhisme als afsplitsingen van het hindoeïsme. Ook de yoga wordt als een afsplitsing bekeken, zodat er veel overlappingen voorkomen in de filosofisch-historische teksten.
gewenste en te verbeteren artikelen:
portaal:hindoeïsme (ar,cs,de,en,fr,hi,id,it,pl,ru,sv)
hindoeïsme (  fr, id, lv, hr) – bahai ( ar, en, eo, es, ja) – ganesha ( en, it) – Shankara ( en, pl)
|
Een yogadieet is een dieet dat gericht is op lichamelijk en geestelijk welzijn en zuiverheid, voortvloeiend uit de achterliggende spirituele yogafilosofie. Daarbij behoort een aantal voorschriften: voeding mag niet statisch of vergrovend op lichaam of geest uitwerken (tamasisch zijn) zoals bij bedorven voeding, mag niet kunstmatig opwekkend werken zoals bij cafeïne (rajasisch zijn) en moet voedzaam en zuiverend uitwerken (sattvisch zijn) op lichaam en geest.
|
Oude geschriften
Toonaangevende publicaties sinds de 20e eeuw
Indien in het Nederlands verschenen, zijn de Nederlandse titels gegeven en de jaartallen van de eerste uitgave in de oorspronkelijke taal:
- 1938 Bala Sahib Yoga in het dagelijks leven, bracht wijde verspreiding van de Zonnegroet teweeg
- 1939: Peter Kelder, Fontein der Jeugd, eerste beschrijving van de Vijf Tibetanen
- 1946: Paramahansa Yogananda, Biografie van een yogi (en)
- 1948: Saswitha (Jan Rijks), Swabhawat, de korte weg tot wijsheid, toonaangevend yogafilosofisch standaardwerk
- 1959: Vishnu Devananda, The Complete Illustrated Book of Yoga, introductie van Sivananda-yoga in het Westen
- 1969: André Van Lysebeth, Yoga doen en begrijpen, eerste handleiding van hatha yoga in het Nederlandstalige, maar ook voor veel andere talen
- 1984: Dharma Mittra, Master Yoga Chart of 908 Postures, grootste verzameling asana's, met uittreksel 608 Yoga Poses in 2003
- 1996: Fred van Beek, veel audiovisuele uitgaven
Deze lijst is niet compleet.
|
bewerk Bronmateriaal op Wikiprojecten
|
Bronnen die bij dit onderwerp horen, kunt u vinden op de volgende pagina's op de Engelstalige versie van Wikisource:
|
|
Pratyahara is de vijfde stap op het achtvoudige yogapad uit de Yogasoetra's van Patanjali. Bij Pratyahara keert men de aandacht, die doorgaans naar buiten gericht is, naar binnen. Hierbij worden gewaarzijn en waakzaamheid geleerd.
|
Dharana is de zesde stap op het achtvoudige yogapad uit de Yogasoetra's van Patanjali. Bij Dharana wordt er gefixeerd op één punt of onderwerp. Dharana is erop gericht de mens te brengen tot zelfverwerkelijking.
|
Dhyana is de zevende stap op het achtvoudige yogapad uit de Yogasoetra's van Patanjali. Bij Dhyana wordt de geest tot bewustzijn gebracht met als doel zich te bevrijden uit de ketenen van actie en reactie. Dhyana komt ongeveer overeen met meditatie of contemplatie, en tevens met het boeddhistische begrip jhana.
|
Samadhi is de achtste en laatste stap op het achtvoudige yogapad uit de Yogasoetra's van Patanjali. Samadhi is de staat waarin de menselijke geest volkomen vrij is van activiteit om zich heen, en waarin het bewustzijn ongehinderd is door gedachten.
|
Een yogaserie bestaat uit een aantal elkaar opvolgende asana's, die vaak een tegengesteld ritme kennen. Bijvoorbeeld doordat er bij elke yogahouding wordt gewisseld tussen de in- en uitademing of doordat de rug om beurten bol en hol wordt gestrekt. Van oudsher bekende yogaseries zijn de Zonnegroet en de Maangroet. Sommige moderne yogastijlen, zoals pilates en vooral ashtanga vinyasa yoga (poweryoga), staan bekend om hun vele yogaseries. De Vijf Tibetanen bestaat uit vijf sets van zogenaamde tandemoefeningen.
|
Een chakra (Sanskriet voor wiel of cirkel) is een centrum van prana en alle chakra's samen zouden de verbindingen vormen tussen de verschillende energieniveaus op spiritueel, mentaal, emotioneel en fysiek gebied. Ze worden gezien als de knooppunten waarin de vitale levensstromen samenkomen. Deze levensstromen worden nadi's genoemd; shushumna, ida en pingala zijn daarvan de belangrijkste.
muladhara – swadhisthana – manipura – anahata – vishuddha – ajna – sahasrara – (bindu)
|
Kriya's zijn technieken om het lichaam fysiek te reinigen, door het prikkelen van de afscheidingsmechanismen. In bepaalde yogarichtingen hebben kriya's een andere betekenis, waaronder bepaalde oefeningsseries.
trataka – neti – kapalabhati – dhauti – nauli – basti
|
Bij een bandha (Sanskriet voor gebonden of afsluiting) is er sprake van druk, samentrekking en kracht van of op de spieren. Bandha's worden staand of vanuit de kleermakerszit uitgevoerd in combinatie met pranayama, wat als doel heeft gebundelde hoeveelheden prana vast te houden en te gebruiken.
ajna – hri – jalandhara – jivha – mula – nabhi – swadhi – traya (maha) – uddiyana
|
| Fred van Beek (Utrecht, 1930) is een van de bekendste yogaleraren van Nederland. Hij is beoefenaar van de hatha yoga en de tantrische yoga en verwierf verder bekendheid als masseur en adem- en ontspanningstherapeut. Tot zijn leraren van het eerste uur behoren Chamda Shada en Krishnamurti. Voor de NOS was hij dagelijks te horen in radioprogramma "Even op adem komen met Fred van Beek" en verder nam hij op gevatte wijze audiovisuele cassettes en cd's op die naar veel landen in de wereld zijn verkocht. Fred van Beek is nog steeds actief en is vastbesloten honderd jaar oud te worden.
|
|
|
Meher Baba (1894 – 1969) was een Indiase goeroe van Iraanse afkomst, die zijn volgelingen liet weten dat hij de Avatar (God in menselijke gedaante) was. Zijn motto Don't Worry, Be Happy is beroemd geworden. Na te zijn geopenbaard door een kus van de 113-jarige Soefi meesteres Hazrat Babajan, werd de 19-jarige Merwan als "Parvardigar" (de Almachtige) erkend door de fakir Sai Baba van Shirdi en diens leerling Upasani Maharaj. Ofschoon Meher Baba de laatste 44 jaar van zijn leven een zelfopgelegd zwijgen volhield, bereikten zijn heilsboodschappen de hele wereld, voornamelijk door middel van zijn uitgebreide reizen en publicaties.
|
|
bewerk Yogastijlen, inspirators en organisaties
De vier hoofdtakken van yoga zijn raja yoga, bhakti yoga, jnana yoga en karma yoga, waarbij hatha yoga de basis vormt van raja yoga. Er zijn veel internationale organisaties die vaak op een enkele leer zijn gebaseerd. De International Yoga Federation (en) werpt zich op als een overkoepelende organisatie van alle stijlen. Hieronder volgt een overzicht van yogastijlen, de inspirators en de organisaties erachter.
| Yogastijl |
inspirator |
yoga-organisatie
|
|
Sri Chinmoy |
x
|
|
Harbhajan Singh Khalsa |
3HO
|
|
Prabhat Rainjan Sarkar |
Ananda Marga
|
| agama yoga (en) |
Vivekananda Saraswati |
|
| agni yoga (en,de,fr) |
Nikolaj en Helena Rjorich
|
| anusara yoga |
John Friend |
x
|
| Art of Living |
Ravi Shankar |
IAHV
|
| ashtanga vinyasa yoga (poweryoga) |
Pattabhi Jois |
|
| Bikram-yoga (en,de) |
Bikram Choudhury (en) |
x
|
| dahn yoga (en) |
Ilchi Lee (en) |
x
|
| dru yoga |
Mansukh Patel |
x
|
| integrale yoga (en,fr) |
Aurobindo |
x
|
| Iyengar-yoga |
B.K.S. Iyengar |
|
| kripalu yoga |
Amrit Desai (en) |
Kripalu Center (en)
|
| kriya yoga |
Kriyananda
en Paramahansa Yogananda |
|
| kum nye |
Tarthang Tulku |
x
|
|
Malladihalli Swamiji (en) |
Yoga School Malladihalli
|
| kundalini yoga
|
| mantra yoga
|
| Narayanananda Universal Yoga |
Narayanananda (en)
|
| sahaja yoga |
Nirmala Srivastava |
Sahaja Yoga International
|
| Saswitha-yoga |
Saswitha |
Organisatie van Boeddhi-priesters
Stichting Yoga Welfare Fonds
Saswitha Yoga Vereniging van Yogaleerkrachten
|
sant mat (en,de) en
/surat shabd yoga en,de,fr) |
Shiv Dayal Singh (en,de)
|
| Satyananda-yoga |
Vishwananda Saraswati |
Bihar School of Yoga
|
| siddha yoga (en,fr) |
Muktananda (en,fr)
|
| Sivananda-yoga |
Vishnu Devananda
en Sivananda |
Sivananda Yoga Vedanta Centres
en Divine Life Society
|
| pilates (en,de,fr) |
Joseph Pilates |
|
| tantra |
|
|
| vedanta |
|
|
| vini yoga (en,fr) |
Tirumalai Krishnamacharya
en T.K.V. Desikachar (en) |
|
| warrioryoga |
Frank Shamrock (en)
|
| Yoga in Daily Life (en) |
Maheshwarananda (en)
|
Verder zijn er een groot aantal goeroes, yogi's, yogaleraren, yogawetenschappers, enz. waarvan de belangrijksten vetgedrukt staan:
Anandamoyi Ma – Chantal Maillard – Deep Narayan Mahaprabhuji (en) – Dharma Mittra – Erich Schiffmann (en) – Gambhirananda – Gaudapada (en) – Georg Feuerstein – Wolter Keers – Gopi Krishna (en) – Gorakshanath (en) – Indra Devi (en) – Janakananda (en) – Krishna Menon (en) – Jiddu Krishnamurti – Kamala Silva Gopi Krishna (en) – Lahiri Mahasaya – Madhavananda (en) – Mahavatar Babaji – Matsyendranath (en) –  Meher Baba – Navnath (en) – Niranjanananda – Nisargadatta Maharaj – Omkarananda Saraswati – Pandurangashram (en) – Paramyogeshwar Sri Devpuriji (en) – Patanjali – Prabhuji (en) – Rama – Ramdev (en) – Rigdzin Kumaradza (en) – Sadhu Haridas (en) – Satyananda Saraswati – Shankarananda Giri (en) – Shankarananda Saraswati (en) – Siddhar (en) – Alexander Smit – Srivatsa Ramaswami (en) – Standing Baba (en) – Swatmarama – Tarthang Tulku – Tempu Nakamura (en) – Vishnu Tirtha (en) – Yogananda Giri (en) – Yogaswami – Yoekteswar – Zes yogi's van Naropa
Andere yogastijlen zijn:
Adams Approach (en) – ajapa (en) – anahata yoga (en) – anuyoga (en) – Brahman-atman yoga (en) – cardiac yoga (en) – stoelyoga (en) – danceyoga (en) – draakyoga (en) – droomyoga – ishta yoga (en) – kilo lani (en) – Krishnamacharya's yoga (en) – lachyoga (en,de) – laya yoga (en) – maha yoga (en) – natya yoga– pranava yoga (en) – pranaVayu Yoga (en) – en (en) – samapatti (en) – Shiva yoga (en) – zes lokas (en) – swara yoga (en) – taoïstische yoga (en) – Ten Body Yoga (en) – trul khor (en) – tummo (en,fr) – vinyasa (en) – yin yoga (en) – yogacara – yoga chi gung (en) – yoga nidra
|
Gewenste artikelen
De niet aanwezige / nog gewenste artikelen lichten rood op, indien u Wikipedia in de standaardinstelling gebruikt. Indien er wel Engels-, Duits- of Franstalige artikelen bestaan, zijn de links daarnaar erachter gezet.
Wilt u zelf een artikel voorstellen? Plaats het dan hieronder door hierboven 'bewerk' te kiezen:
|
|
