Back Bahnstrecke Amsterdam–Arnhem German Amsterdam–Arnhem railway English Rhijnspoarwei Frisian Amszterdam–Arnhem-vasútvonal Hungarian Ferrovia Amsterdam-Arnhem Italian
| Rhijnspoorweg Amsterdam - Elten | |
|---|---|
 | |
| Totale lengte | 118,6 km |
| Spoorwijdte | |
| Aangelegd door | NRS |
| Geopend A'dam C. - A'dam Weesperpoort: 15 okt 1939 A'dam Weesperpoort- Utrecht: 18 december 1843 Utrecht - Driebergen - Zeist: 17 juni 1844 Driebergen - Zeist - Veenendaal: 15 maart 1845 Veenendaal - Arnhem: 16 mei 1845 Arnhem - Elten: 15 februari 1856 | |
| Geëlektrificeerd Amsterdam - Arnhem: 1938 Arnhem - Elten: 1966 | |
| Aantal sporen Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 2 A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Vaartsche Rijn: 4 Utrecht Vaartsche Rijn - Elten: 2 | |
| Baanvaksnelheid Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 140 A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Centraal: 160 Utrecht Centraal - Arnhem Centraal: 140 Arnhem Centraal - Elten: 130 | |
| Beveiliging | |
| Omgrenzingsprofiel | |
| Beladingsklasse C2 (bij baanvaksnelheid) D4 (bij 100 km/h)[2] | |
| Treindienst door | |
| Traject | |
De Rhijnspoorweg of spoorlijn Amsterdam - Elten is de eerste spoorlijn die is aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij; Elten is een plaats in Duitsland op 25 km afstand van Arnhem. De lijn is met enige wijzigingen nog steeds in gebruik; het traject Amsterdam – Utrecht – Arnhem is een schakel in het Nederlandse intercitynet, en het deel naar Elten is een belangrijke verbinding met Duitsland.
De spoorlijn liep van het Amsterdamse Weesperpoortstation via Utrecht naar Arnhem. Het gedeelte tussen Amsterdam en Utrecht is geopend in december 1843. In juni 1844 werd de lijn verlengd tot Driebergen, in maart 1845 tot Veenendaal en in mei 1845 werd de rest van de lijn naar Arnhem in gebruik genomen. Tussen Driebergen en Veenendaal moest de lijn de Utrechtse Heuvelrug doorsteken en werd het zand afgegraven, op die plaats naast het spoor werd vervolgens tot 2001 door de spoorwegen in zanderij Maarn ophoogzand afgegraven voor aanleg en onderhoud van spoorlijnen. Van 1901 tot 1939 was in de zanderij een rangeerterrein ingericht.
De spoorlijn is oorspronkelijk breedsporig aangelegd. De ombouw tot normaalspoor vond plaats in 1855, zo kon de spoorlijn bij Emmerich aangesloten worden op het Duitse spoorwegnet. Vanaf 1856 konden de treinen vanaf de spoorlijn Amsterdam – Arnhem via Zevenaar, Elten en Emmerich doorrijden richting Duisburg en Düsseldorf.
Het Amsterdamse Centraal Station vormt vanaf 1889 het beginpunt voor de meeste treindiensten naar Utrecht en verder. Met het gereedkomen van de Spoorwegwerken Oost in 1939 werd het Weesperpoortstation definitief verlaten. Een jaar eerder was het traject Amsterdam - Arnhem geëlektrificeerd. In 1966 volgde het traject naar Emmerich. Sindsdien is de locwissel van doorgaande internationale treinen verplaatst van Arnhem naar Emmerich. Met de komst van de ICE-treinstellen en meerstromige locomotieven voor het goederenvervoer wordt Emmerich vaker voorbijgereden.
De spoorlijn vormt een van de belangrijkste schakels in het Nederlandse spoorwegvervoer, zowel nationaal als internationaal. Om deze reden is het traject, vooral tussen Amsterdam en Utrecht, veelvuldig verbouwd. Met de elektrificatie kon de treindienst aanzienlijk worden versneld en met de Spoorwerken Oost werd de verbinding met het Amsterdamse Centraal Station verbeterd. In de jaren 70 werd in Amsterdam de metrolijn naar Amsterdam-Zuidoost aangelegd. Van voor het Amstelstation tot voorbij de voorstadshalte station Amsterdam Holendrecht ligt de metrolijn met acht stations tussen de sporen van de Rhijnspoorweg. In 1993 komt het overstapstation Duivendrecht gereed, hiermee is de reistijd per spoor tussen Utrecht en Schiphol aanzienlijk verkort. Ruim 10 jaar later komt de Utrechtboog gereed, verliest station Duivendrecht een belangrijk deel van zijn functie en wordt een reis Utrecht - Schiphol zonder overstap sneller gemaakt. Enkele maanden later wordt het viersporige traject tussen Amsterdam Bijlmer ArenA en Utrecht Centraal in gebruik genomen.
Hoewel het de bedoeling was de oude Rhijnspoorweg om te bouwen tot hogesnelheidslijn, blijft het voorlopig bij de viersporigheid van het traject tussen Amsterdam en Utrecht. Tussen Utrecht en Arnhem wordt de spoorlijn op enkele punten aangepast.
- ↑ Na zeven jaar alsnog ERTMS-proef op traject Amsterdam–Utrecht[dode link], OV-magazine, 16 januari 2013
- ↑ a b c ProRail, Netverklaring ProRail 2016 (versie 1.5) (17 september 2015). Geraadpleegd op 26 september 2015.
- ↑ a b (de) DB Netze, Infrastrukturregister (interactieve kaart voor dienstregeling 2015). Geraadpleegd op 26 september 2015.