Thomas Paine | ||||
---|---|---|---|---|
Thomas Paine. Schilderij van Laurent Dabos ca. 1792.
| ||||
Persoonsgegevens | ||||
Naam | Thomas Paine | |||
Geboren | Thetford, 29 januari 1737 | |||
Overleden | New York, 8 juni 1809 | |||
Land | Engeland Verenigde Staten | |||
Functie | filosoof, vrijdenker en politiek schrijver | |||
Oriënterende gegevens | ||||
Stroming | Verlichting | |||
Belangrijkste ideeën | liberalisme | |||
Partij | Republicanisme | |||
Levensbeschouwing | Deïsme | |||
Belangrijkste werken | ||||
1776 | Common Sense | |||
1791-1792 | Rights of Man | |||
1794-1807 | The Age of Reason | |||
1797 | Agrarian Justice | |||
Handtekening | ||||
|
Thomas Paine (Thetford, 29 januari 1737 — New York, 8 juni 1809) was een Engels-Amerikaans filosoof, vrijdenker en politiek schrijver met revolutionaire zienswijzen over staatsinrichting, burgerrechten en religie. Zijn werken speelden een belangrijke rol in zowel de Amerikaanse als de Franse Revolutie en hij is een van de belangrijkste denkers van het liberalisme. Hij is onder meer bekend als de auteur van het geruchtmakend en veelgelezen politiek pamflet Common Sense dat hij schreef om de belangen van de Engelse kolonialisten in Noord-Amerika te verdedigen tegen die van de Britse koloniale macht. Hij vond dat ze niet alleen ten strijde moesten trekken tegen mercantilistische wetgeving en im- en exportbelastingen, maar onafhankelijkheid moesten eisen. De meeste historici zien hem als belangrijke gids op de weg naar Amerikaanse onafhankelijkheid en geven zijn teksten een belangrijke rol bij het opstellen van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring. In de ruime definitie van Founding Fathers van de Verenigde Staten wordt Paine daartoe gerekend.
Paine kwam uit eenvoudige verhoudingen, zijn vader was korsettenmaker en hing het Quaker protestantisme aan. In zijn jonge jaren beoefende hij het beroep van korsettenmaker en douanebeambte uit. Na ontslag dreef hij een winkel, maar ging failliet. Hij woonde enige jaren in Londen waar hij zich door eigen onderwijs in de filosofie en het politiek denken bekwaamde. Hij raakte betrokken in de politiek en ontmoette in 1774 de Brits- Amerikaanse uitgever, denker, schrijver en uitvinder Benjamin Franklin, die enkele Britse koloniën in Amerika in Londen vertegenwoordigde en in 1766 namens de kolonialisten een vurig betoog tegen de Britse Stamp Act had gehouden. Franklin was uitgever en hoofdredacteur van de grootste krant in Amerika, de Pennsylvania Gazette, en van de Pennsylvania Chronicle, die kritisch tegenover de politiek van het Britse Parlement en de Kroon stond. Franklin gaf Paine een aanbevelingsbrief waarmee hij in Amerika aan de slag kon gaan.