De Vaartsche Rijn of Vaartse Rijn is de naam van twee korte kanalen in respectievelijk Utrecht, tussen de Stadsbuitengracht en het Merwedekanaal, en in Vreeswijk (Nieuwegein), tussen het Merwedekanaal en de Lek, in de Nederlandse provincie Utrecht. Oorspronkelijk was de Vaartsche Rijn een belangrijke vaarroute die de stad Utrecht met de rivier de Lek verbond.