Validisme

Verschillende internationaal geaccepteerde disability symbolen.

Validisme (ook aangeduid in het Engels als: ableism ('able-ism'); ook bekend als, disablisme, anapirofobie, anapirisme, en discriminatie van mensen met een beperking) is discriminatie, marginalisatie en stigmatisering van mensen met een fysieke, zintuiglijke of verstandelijk handicap, een chronische ziekte of een psychische aandoening of neurodivergentie.[1][2][3] Het woord werd in Nederland gebruikt vanaf in elk geval 1988, door Yvette den Brok.[1][2][3] Validisme kan verbonden worden met racisme en seksisme.[2][4]

Validisme kenmerkt mensen doordat ze worden gedefinieerd door hun beperkingen, en het classificeert ook mensen met een beperking als inferieur aan mensen zonder beperkingen.[5] Op basis hiervan worden mensen bepaalde veronderstelde vaardigheden, vaardigheden of karakteroriëntaties toegekend of ontzegd. Hoewel validisme en disablisme beide termen zijn die discriminatie van mensen met een beperking beschrijven, ligt de nadruk bij elk van deze termen iets anders. Validisme is discriminatie ten gunste van mensen zonder beperkingen, terwijl disablisme discriminatie tegen mensen met een beperking is.[6]

Er zijn stereotypen die ofwel geassocieerd zijn met beperkingen in het algemeen, of ze zijn geassocieerd met specifieke beperkingen of chronische gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld de veronderstelling dat alle mensen met een beperking genezen willen worden, de veronderstelling dat rolstoelgebruikers en personen met dwerggroei ook een verstandelijke beperking hebben, of de veronderstelling dat blinde mensen een speciale vorm van inzicht hebben). Deze stereotypen dienen op hun beurt als rechtvaardiging voor discriminerende praktijken en versterken discriminerende attitudes en gedrag jegens mensen met een beperking.[7] Labeling beïnvloedt mensen wanneer het hun opties voor actie beperkt of hun identiteit verandert.[8]

In validistische samenlevingen wordt het leven van mensen met een beperking beschouwd als minder de moeite waard, of mensen met een beperking worden soms als minder waardevol beschouwd, zelfs als vervangbaar. De eugenetische beweging van het begin van de 20e eeuw wordt beschouwd als een uiting van wijdverbreid validisme.[9]

Disability studies is een academische discipline die zich richt op het bestuderen van validisme.[10]

  1. a b Xandra Koster, Waarom je relschoppers geen 'idioten' moet noemen Half open slotje.. OneWorld (22 november 2021). Geraadpleegd op 12 oktober 2022. “Nieuw is het woord echter niet: al in 1988 introduceerde auteur Yvette den Brok het in Nederland.”
  2. a b c 'Het is 2020. Je kan validisme niet over het hoofd zien' - Movisie in gesprek met activist Naomi Doevendans. Movisie, landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken (10 november 2020). Geraadpleegd op 10 januari 2021. “We leven in 2020, dan kan je validisme, net als seksisme, racisme of LHBTIQA+-haat niet over het hoofd zien.”
  3. a b Kustaw Bessems, 'Ik zou heel graag die muur weghalen' - interview met Mira Thompson en Marieke Anna Hermsen Dicht slotje.. de Volkskrant (14 maart 2022). Geraadpleegd op 12 oktober 2022. “Ik voer actie tegen validisme. Dat is discriminatie tegen mensen met een beperking of chronische ziekte.”
  4. (en) Dictionary.com | Meanings & Definitions of English Words. Dictionary.com. Geraadpleegd op 20 november 2023.
  5. Linton, Simi, Internet Archive (1998). Claiming disability : knowledge and identity. New York : New York University Press. ISBN 978-0-8147-5133-6.
  6. (en) Disablism and ableism | Disability charity Scope UK. Scope. Geraadpleegd op 20 november 2023.
  7. Wüllenweber, Ernst; Theunissen, Georg; Mühl, Heinz (2006). Pädagogik bei geistigen Behinderungen: ein Handbuch für Studium und Praxis (Education for intellectual disabilities: A manual for study and practice) (in het duits).. Kohlhammer Verlag, p. 149. ISBN 3-17-018437-7..
  8. (de) Geistige Behinderung – Normtheorien nach Speck und Goffman".. Heilpaedagogik-info (12 mei 2014).
  9. (en) Definition of ABLEISM. www.merriam-webster.com. Geraadpleegd op 20 november 2023.
  10. Disability Studies in Nederland. disabilitystudies.nl. Geraadpleegd op 20 november 2023.

Developed by StudentB