Verwantschap

Zie voor verwantschap in de biologie: Verwantschap (biologie)

Verwantschap is het systeem van door een samenleving erkende relaties tussen mensen. De verwantschap kan biologische (bloedverwantschap) en niet-biologische zijn en de erkenning kan informeel zijn, bijvoorbeeld door gebruik, of juridisch, door vastgelegde regels. Een voorbeeld van juridische niet-biologische verwantschap is verwantschap door huwelijk.

Niet elke genetische relatie wordt als zodanig beschouwd. Het is dan ook een cultureel bepaald verschijnsel. De beschrijving van verwantschapsstructuren, etnografie, behoort tot de antropologie. De culturele antropologie houdt zich bezig met al die manieren waarop familieverhoudingen zich hebben vertaald in cultureel bepaalde structuren. Per samenleving verschilt de opvatting wie als familie te beschouwen is of als behorend tot een gezin. Familieverhoudingen kennen bepaalde patronen en volgens die patronen wordt overerving vastgesteld en worden gezagsstructuren bepaald.

Naar Nederlands recht ontstaat bloedverwantschap (oud-germaans: maagschap) door geboorte, door afstamming van dezelfde voorouder. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de bloedverwanten van vaderszijde (latijn agnaten of oud-germaans zwaardmagen) en de bloedverwanten van moederszijde (latijn cognaten of oud-germaans spillemagen). Aanverwantschap is verwantschap dat op basis van rechtsregels ontstaat door huwelijk.

In de biologie is verwantschap de mate van afstamming en fylogenetische continuïteit tussen organismen. De evolutionaire afstamming van dezelfde voorouder werd veelal ingeschat op grond van overeenkomst in morfologische kenmerken, maar in steeds grotere mate op grond van genetische overeenkomst. Aangenomen wordt dat al het hedendaagse leven afstamt van dezelfde voorouder: LUCA. Ook de niet-levende virussen worden als aan de levende organismen verwant beschouwd op grond van de samenstelling van hun erfelijke materiaal.