Volkssoevereiniteit

Deel van een reeks over Republicanisme

Concepten Burgermaatschappij Checks and balances Gelijkheidsdenken Grondwet Politieke vrijheid Rechtsstaat Republiek Res publica Rule of law Sociaal contract Trias politica Volkssoevereiniteit

Denkers Hannah Arendt William Blackstone Cicero Pieter de la Court Hugo de Groot John Locke Niccolò Machiavelli James Madison Karl Marx Montesquieu Thomas Paine Polybios Jean-Jacques Rousseau Michael Sandel Mary Wollstonecraft

Naar land België Ierland Nederland Zweden

Verwant Anarchisme Communitarisme Liberalisme Libertarisme Monarchisme Socialisme

Portaal    Politiek

Volkssoevereiniteit is het principe dat het volk (als geheel) het hoogste gezag, de soevereiniteit, van de staat vormt.

De uitoefening van staatsmacht wordt bij dit principe gelegitimeerd doordat alle macht die regering, parlement en rechters hebben, geacht wordt vooraf (via een grondwet) te zijn toegekend door het volk. In een staat met volkssoevereiniteit wordt het volk dan ook geacht zichzelf een grondwet te hebben gegeven (het volk als grondwetgever).

In veel landen is het principe van volkssoevereiniteit in de grondwet vastgelegd. In Duitsland stelt de preambule van de Duitse grondwet dat het Duitse volk zichzelf via zijn grondwetgevende macht een grondwet heeft gegeven. Artikel 20, tweede lid, van de Duitse grondwet bepaalt dat de staatsmacht vanuit het volk komt ('Alle Staatsgewalt geht vom Volke aus'). In Frankrijk bepaalt artikel 3 van de grondwet dat de nationale soevereiniteit aan het volk toebehoort.

Een tegenhanger van volkssoevereiniteit is godssoevereiniteit. Bij dit principe wordt de macht van de staat gelegitimeerd door God.