Den vesle istida

Den vesle istida er ei nemning på ein kjøligare periode som fann stad etter Den varme perioden i mellomalderen.^[1] Det var ikkje ei eigentleg istid, men termen har vore nytta sidan han blei introdusert i vitskapleg litteratur av François E. Matthes i 1939.^[2] Konvensjonelt har ein definert den vesle istida til ein periode mellom 1500- og 1800-talet,^[3][4][5] men nokre ekspertar føretrekk ein alternativ periode frå rundt 1300^[6][7] til rundt 1850.^[8][9][10]

Den vesle istida sette i gang til ulike tider rundt på jorda og det meste tyder på at den nordlege halvkula vart hardast råka.^[11] Perioden var prega av strenge vintrar og mykje nedbør, men vår- og hausttemperaturane var òg lågare enn normalt. Kor mykje temperaturen fall med i snitt er det ulike oppfatningar av, men nokre anslag er inntil ei grad i tilhøve til dagens temperatur. Sjølv om folk ikkje kjende det så godt på kroppen, merkte ein det på avlingane med kortare vekstperiodar.

NASA Earth Observatory har funne tre særleg kalde periodar: Ein som byrja rundt 1650, ein annan 1770 og den siste i 1850. Mellom desse var det intervall med svak oppvarming.^[5] SN sitt klimapanel har teke for seg tida og områda råka av Den vesle istida, og kome fram til at klimaendringane i denne perioden stort sett var regionale og ikkje fann stad på nøyaktig same tid globalt.^[11]

Det er lagt fram fleire moglege årsaker til Den vesle istida: Avtakande solaktivitet, hyppigare vulkanutbrot, endringar i karbondioksidnivået i atmosfæren, endringar i dei globale havstraumane, endringar i jordbanen og aksehellinga til jorda, vanleg variabilitet i globalt klima og nedgang i folketalet. Av desse har særleg dei to første blitt framheva.^[12]

1. ↑ Ladurie, Emmanuel Le Roy (1971). Times of Feast, Times of Famine: a History of Climate Since the Year 1000. Barbara Bray. Garden City, NY: Doubleday. ISBN 0-374-52122-0. OCLC 164590. 
2. ↑ Matthes, F.E. (1939). «Report of the committee on glaciers». Transactions of the American Geophysical Union: 518–23. 
3. ↑ Mann, Michael (2003). «Little Ice Age». I Michael C MacCracken; John S Perry. Encyclopedia of Global Environmental Change, Volume 1, The Earth System: Physical and Chemical Dimensions of Global Environmental Change (PDF). John Wiley & Sons. Henta 17. november 2012. 
4. ↑ Lamb, HH (1972). «The cold Little Ice Age climate of about 1550 to 1800». Climate: present, past and future. London: Methuen. s. 107. ISBN 0-416-11530-6.  (noted in Grove 2004:4).
5. ↑ ^{5,0 5,1} «Earth observatory Glossary L-N». NASA Goddard Space Flight Center, Green Belt MD: NASA. Henta 17 July 2015. 
6. ↑ Miller et al. 2012. "Abrupt onset of the Little Ice Age triggered by volcanism and sustained by sea-ice/ocean feedbacks" Geophysical Research Letters 39, 31 January: abstract (formerly on AGU website) (accessed via wayback machine 11 July 2015); see press release on AGU website (accessed 11 July 2015).
7. ↑ Referansefeil: Ugyldig <ref>-merke; ingen tekst vart gjeven for referansen med namnet scott
8. ↑ Grove, J.M., Little Ice Ages: Ancient and Modern, Routledge, London (2 volumes) 2004.
9. ↑ Matthews, J.A. and Briffa, K.R., "The 'Little Ice Age': re-evaluation of an evolving concept", Geogr. Ann., 87, A (1), pp. 17–36 (2005). Henta 17. juli 2015.
10. ↑ «1.4.3 Solar Variability and the Total Solar Irradiance – AR4 WGI Chapter 1: Historical Overview of Climate Change Science». Ipcc.ch. Henta 24. juni 2013. 
11. ↑ ^{11,0 11,1} «Climate Change 2001: The Scientific Basis». UNEP/GRID-Arendal. Arkivert frå originalen 29. mai 2006. Henta 2 August 2007. 
12. ↑ Grønås, Sigbjørn (2003): "Den lille istid skyldes solaktivitet og vulkanutbrudd" Arkivert 2017-03-23 ved Wayback Machine., Cicero.no, besøkt 27. februar 2014.