Sovjetunionen

Союз Советских Социалистических Республик
Samveldet av sosialistiske sovjetrepublikkar
1922–1991
Flagg Våpen
Det sovjetiske flagget Det sovjetiske riksvåpenet
Motto
«Пролетарии всех стран, соединяйтесь!»
(«Proletarar i alle land, samein dykk!»)
Nasjonalsong
«Internasjonalen»
(1922-1944)
«Hymne til Sovjetunionen»
(1944-1991)
Plasseringa til Sovjetunionen
Plasseringa til Sovjetunionen
Kart over Sovjetunionen
Hovudstad Moskva
Språk Russisk
Religion Ateistisk stat
Styreform Sosialistrepublikk
Generalsekretær i SUKP
 - 1922–1953 (første) Josef Stalin
 - 1985–1991 (siste) Mikhail Gorbatsjov
Statsminister
 - 1923–1924 (første) Vladimir Lenin
 - 1991 (siste) Ivan Silajev
Historie
 - Oppretta 30. desember 1922
 - Opphøyrde 26. desember 1991
Areal
 - 1991 22 402 200 km²
Innbyggjarar
 - 1991 est. 293 047 571 
     Folketettleik 13,1 /km² 
Valuta Rubel
Føregjengar
Etterfølgjarar
Den russiske sosialistiske føderative sovjetrepublikken
Den transkaukasiske sosialistiske føderative sovjetrepublikken
Den ukrainske sosialistiske sovjetrepublikken
Den kviterussiske sosialistiske sovjetrepublikken
Estland
Latvia
Litauen
Russland
Kviterussland
Ukraina
Moldova
Georgia
Armenia
Aserbajdsjan
Kasakhstan
Usbekistan
Turkmenistan
Kirgisistan
Tadsjikistan
Estland
Litauen
Latvia

Sovjetunionen eller Sovjetsamveldet, i daglegtale ofte berre kalla Sovjet (russisk: Союз Советских Социалистических Республик (СССР)), var ein sosialistisk stat i Aust-Europa og Asia som eksisterte i perioden 1922 til 1991. Sovjetunionen var eit samvelde av 15 på papiret autonome republikkar, med Russland som den største og klart dominerande delrepublikken. Dominansen den russiske sovjetrepublikken gjorde til at Sovjetunionen ofte vart omtala som «Russland» eller «Sovjet-Russland» i Vesten, sjølv om denne nemninga ikkje var heilt nøyaktig.

Sovjetunionen voks fram i etterkant av den fyrste verdskrigen då det gamle russiske keisarriket gjekk under i den russiske revolusjonen. Etter ein kaotisk periode som vart kjend som den russiske borgarkrigen fekk bolsjevikane til Vladimir Lenin makta over mesteparten det gamle russiske riket. Etter at Lenin var død gjekk makta etter kvart til Josef Stalin, som med kommandoøkonomien sin og dei brutale metodane sine fekk landet gjennom ei storstilt industrialisering. I 1941 gjekk Nazi-Tyskland til åtak på landet, men etter fire år med dei mest omfattande krigshandlingane verda til no har sett stod Sovjetunionen att som ei av dei to supermaktene i verda. Etterkrigstida vart prega av den kalde krigen, ein ideologisk og politisk maktkamp mellom Sovjetunionen ein god del sosialistiske land på den eine sida og USA og mange vestlege land på den andre sida. Utover på 1980-talet vart det klart at Sovjetblokka tapte denne kampen, og då Mikhail Gorbatsjov overtok makta i Sovjetunionen i 1985 var det klart at det var naudsynt med grunnleggjande reformer i samfunnsstrukturen. Gorbatsjov klarte ikkje lenger å halde landet samla, og i løpet av 1990-91 gjekk den tidlegare så mektige Sovjetunionen i oppløysing.

Det sovjetiske samfunnssystemet var dominert av kommunistpartiet, eit parti som bygde på dei marxist-leninistiske prinsippa. Kommunistpartiet var det statsberande partiet i landet, og det einaste tillatne. Generalsekretæren i partiet var frå midten av 1920-åra den mektigaste personen i Sovjetunionen, og hadde langt meir makt og innverknad enn regjeringa og parlamentet. Sovjetunionen hadde verdas største planøkonomi, der alle aspekt av det økonomiske livet var forsøkt styrt sentralt frå hovudstaden Moskva, mellom anna gjennom såkalla femårsplanar. Landet var prega av liten politisk fridom der mellom andre KGB aktivt overvaka store delar av samfunnet. Landet hadde i glansperioden sin eit vel utbygd sosialt system med eit godt utbygd helsevesen og sosiale stønader.


Developed by StudentB