Arsen

Arsen
german ← arsen → selen
Wygląd
stalowoszary (arsen-α); żółty proszek (arsen-β)
Arsen-α
Arsen-α
Widmo emisyjne arsenu
Widmo emisyjne arsenu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

arsen, As, 33
(łac. arsenicum)

Grupa, okres, blok

15, 4, p

Stopień utlenienia

±III, V

Właściwości metaliczne

półmetal

Właściwości tlenków

średnio kwasowe

Masa atomowa

74,922 ± 0,001[a][5]

Stan skupienia

stały

Gęstość

5727 kg/m³

Temperatura topnienia

814 °C (36 atm)[1]

Temperatura wrzenia

614 °C (temperatura sublimacji)[1]

Numer CAS

7440-38-2

PubChem

5359596

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Arsen (As, łac. arsenicum) – pierwiastek chemiczny z grupy azotowców o właściwościach metaloidu. Arsen i jego związki są silnie trujące.

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,5 ppm (zajmując 20. miejsce pod względem rozpowszechnienia wśród pierwiastków). Tworzy ponad 200 minerałów, z których najbardziej rozpowszechnione są: arsenopiryt, lelingit, aurypigment, realgar. Często towarzyszący także złożom siarczkowym innych metali, np. pirytom, chalkopirytom, galenie, blendzie cynkowej. W naturze arsen występuje również w stosunkowo dużej liczbie związków arsenoorganicznych. Są to np. kwas kakodylowy i inne kwasy arsenoorganiczne, organiczne pochodne arsyny, arsenowe analogi biocząsteczek, np. arsenobetaina lub arsenocholina.

Do naturalnych źródeł arsenu w przyrodzie zalicza się erupcje wulkanów (około 17 000 ton rocznie) oraz (w mniejszym stopniu) ługowanie arsenu ze skał osadowych i magmowych. Jako źródła antropogeniczne wymienia się: uboczną emisję w wyniku procesów wydobycia i hutnictwa rud metali nieżelaznych (około 61 000 ton rocznie), spalanie paliw kopalnianych (głównie węgla brunatnego i kamiennego).

Łączne wydobycie arsenu na świecie wynosi około 35 000 ton (w przeliczeniu na As2O3), z czego jedynie 3% stanowi czysty metal. Największymi jego wydobywcami są Chiny (około 50% światowego wydobycia) i Chile (25%). Metaliczny arsen uzyskuje się głównie na 2 sposoby: poprzez rozkład arsenopirytu lub lelingitu w temperaturze 650–700 °C; poprzez redukcję arszeniku węglem lub tlenkiem węgla.

Arsen ma dwie odmiany alotropowe:

  • α – jest kruchym metalem, który matowieje w kontakcie z powietrzem i silnie reaguje z wodą;
  • β – jest żółtym, bezpostaciowym proszkiem, dużo mniej reaktywnym od odmiany α.
  1. a b Arsenic (As) – Chemical properties, Health and Environmental effect. [dostęp 2013-03-29]. (ang.).
  2. Arsenic. [dostęp 2013-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 sierpnia 2013)]. (ang.).
  3. arsenic, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2021-10-31] (ang.).
  4. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Aldrich-US
    BŁĄD PRZYPISÓW
  5. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  6. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Aldrich
    BŁĄD PRZYPISÓW


Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>
BŁĄD PRZYPISÓW

Developed by StudentB