Chile

Republika Chile
República de Chile
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Por la razón o la fuerza
(Rozumem lub siłą)
Hymn: Himno Nacional de Chile
Ustrój polityczny

republika

Stolica

Santiago

Data powstania

18 września 1810

Prezydent

Gabriel Boric

Powierzchnia

756 102 km²

Populacja (2023)
• liczba ludności


18 549 457

• gęstość

25 os./km²

Kod ISO 3166

CL

Waluta

peso chilijskie (CLP)

Telefoniczny nr kierunkowy

+56

Domena internetowa

.cl

Kod samochodowy

RCH

Kod samolotowy

CC

Strefa czasowa

UTC −4 – zima
UTC −3 – lato

Język urzędowy

hiszpański

Religia dominująca

rzymski katolicyzm

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


358,56 mld[1] USD
17 827[1] USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


595,60 mld[1] dolarów międzynar.
29 613[1] dolarów międzynar.

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie

Chile (hiszp. Chile, [ˈt͡ʃile]), oficjalnie Republika Chile (República de Chile, wym. [reˈpuβlika ðe ˈt͡ʃile], ) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-zachodniej części kontynentu. Zajmuje powierzchnię 756 102 km², a zamieszkane jest przez 18 549 457 osób (szac. 2023)[2].

Terytorium Chile rozciąga się wąskim pasem na długości około 4300 km, pomiędzy łańcuchem górskim Andów na wschodzie a wybrzeżem Oceanu Spokojnego na zachodzie. Znaczna część kraju jest górzysta. Obejmuje ono także nizinną Dolinę Środkowochilijską, a na północy – pustynię Atakama. Do Chile należą część archipelagu Ziemi Ognistej, wraz z przylądkiem Horn (najbardziej na południe wysunięty punkt obu Ameryk), a także kilka wysp i archipelagów na otwartych wodach Oceanu Spokojnego, m.in. Wyspa Wielkanocna i Juan Fernández. Na wschodzie państwo ma długą granicę lądową z Argentyną, na północy graniczy z Boliwią i Peru. Położony w regionie aktywnym tektonicznie, kraj okresowo nawiedzany jest przez trzęsienia ziemi (w tym największe dotychczas odnotowane na Ziemi w 1960 roku) i tsunami[3].

Chile jest republiką z systemem prezydenckim. Stolicą i największym miastem kraju jest Santiago. Gospodarka w większej części opiera się na sektorze usługowym, choć znaczącą rolę odgrywają także przemysł i górnictwo[2][3]. W 2021 roku Chile było 4. co do wielkości gospodarką w Ameryce Południowej[a][4]; jednocześnie miało najwyższy na kontynencie wskaźnik realnego PKB per capita (25,4 tys. USD/mieszk.)[5]. Walutą jest peso chilijskie[2].

Około 3/4 ludności Chile stanowią Metysi. Pozostali mieszkańcy to w większości osoby pochodzenia europejskiego oraz Mapucze[3]. Językiem urzędowym oraz ojczystym dla zdecydowanej większości mieszkańców jest język hiszpański[2]. W kraju dominuje religia chrześcijańska, a największą grupę wyznaniową stanowią katolicy (60% społeczeństwa[2])[3].

Terytorium Chile zamieszkane było przez ludność autochtoniczną przez kilka tysięcy lat. Północna część kraju w XV wieku znalazła się pod panowaniem Imperium Inków. W latach 1541–1810 Chile stanowiło część hiszpańskiego imperium kolonialnego, administrowane jako kapitania generalna Chile. Wojna o niepodległość Chile rozpoczęta w 1810 roku zaowocowała ogłoszeniem niepodległości w 1818 roku. Granice kraju kształtowały się przez większą część XIX wieku, m.in. za sprawą zwycięskiej wojny o saletrę przeciw Boliwii i Peru (1879–1883). W 1973 roku w kraju miał miejsce wojskowy zamach stanu, w wyniku którego obalony został demokratycznie wybrany marksistowski rząd Salvadora Allende, a władzę objęła junta pod przywództwem Augusto Pinocheta. Władza demokratyczna przywrócona została po wyborach przeprowadzonych w 1989 roku. Obecnie Chile należy do najstabilniejszych politycznie państw w Ameryce Południowej[2][3].

  1. a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
  2. a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie factbook
    BŁĄD PRZYPISÓW
  3. a b c d e Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie brit
    BŁĄD PRZYPISÓW
  4. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie factbook-gdp
    BŁĄD PRZYPISÓW
  5. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie factbook-gdp-cap
    BŁĄD PRZYPISÓW


Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>
BŁĄD PRZYPISÓW

Developed by StudentB