Dawda Kairaba Jawara

Dawda Kairaba Jawara

Dawda Kairaba Jawara (1979)
Data i miejsce urodzenia	16 maja 1924 Barajally
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 2019 Fajara, Bakau
1. Prezydent Gambii
Okres	od 24 kwietnia 1970 do 22 lipca 1994
Przynależność polityczna	Ludowa Partia Postępowa
Poprzednik	urząd utworzony
Następca	Yahya Jammeh
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Dawda Kairaba Jawara (ur. 16 maja 1924 w Barajally, zm. 27 sierpnia 2019^[1][2] w Fajara, przedmieściu Bakau^[3]) – gambijski lekarz i polityk, w latach 1962–1970 pierwszy i jedyny premier Gambii, w latach 1970–1994 pierwszy prezydent Gambii. Został obalony wskutek przewrotu wojskowego.

Dawda Kairaba Jawara urodził się w Barajally w dystrykcie MacCarthy Island, w rodzinie kupca z ludu Mandinka. Uczęszczał do szkoły dla chłopców, prowadzonej przez metodystów, a następnie wyjechał do Europy, gdzie podjął studia weterynaryjne na University of Glasgow. W 1953 roku, po uzyskaniu uprawnień chirurga weterynaryjnego powrócił do Gambii^[4].

W 1959 roku wstąpił do działającej w Gambii Partii Ludowej Protektoratu (Protectorate People’s Party) i stał się jej liderem. Partia zmieniła nazwę i jako Ludowa Partia Postępowa wystartowała w 1960 roku w wyborach parlamentarnych. Uzyskał mandat i został ministrem edukacji w rządzie. Zrezygnował ze stanowiska w 1961 roku. W 1962 roku Ludowa Partia Postępowa, wygrała kolejne wybory parlamentarne i utworzyła rząd, ma którego czele stanął Jawara^[4].

W 1965 roku rządzona przez niego Gambia ogłosiła niepodległość. Rok później kierowana przez Jawarę Ludowa Partia Postępowa, wygrała w kolejnych wyborach parlamentarnych. Również w 1966 roku Jawara otrzymał brytyjski tytuł szlachecki. W 1970 roku, gdy Gambia została przekształcona z monarchii funkcjonującej w ramach Wspólnota Narodów w niezależną republikę, Jawara objął stanowisko prezydenta^[4].

Ludowa Partia Postępowa wygrywała w wyborach parlamentarnych jeszcze pięciokrotnie (w latach 1972, 1977, 1982, 1987, 1992). W 1981 w Gambii doszło do próby zamachu stanu, co skłoniło Jawarę do zacieśnienia współpracy z Senegalem. Konfederacja tych dwóch państw, nazywana Senegambią funkcjonowała w latach 1981-1989^[4].

W 1994 roku w Gambii doszło do zamachu stanu przeprowadzonego przez wojskowych dowodzonych przez Yahya Jammeha. Dawda Jawara i jego rodzina uzyskali schronienie w Senegalu, a następnie wyemigrowali do Londynu. W 2001 roku prezydent Yahya Jammeh udzielił zgody na powrót Jawary do Gambii. Jawara wrócił do kraju w 2002 roku, nie angażował się w politykę krajową, działał jednak we Wspólnocie Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej^[4].

Jego wizerunek znajdował się na gambijskich monetach obiegowych o nominale 1, 2, 5, 10, 25 i 50 bututów, a także 1 dalasi wyemitowanych w 1971 roku^[5]. Również monety o nominale 1 bututa z lat 1973-1974 i 1 dalasi z 1987 roku przedstawiają wizerunek Jawary^[6][7].