Back Демократична армия на Гърция Bulgarian Exèrcit Democràtic de Grècia Catalan Demokratische Armee Griechenlands German Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας Greek Democratic Army of Greece English Ejército Democrático Griego Spanish Armée démocratique de Grèce French הצבא הדמוקרטי של יוון HE Esercito Democratico Greco Italian Демократска армија на Грција Macedonian
 Znak noszony na furażerkach przez partyzantów DSE. Przedstawia greckie barwy narodowe oraz literę „Δ”, jak Republika, a po grecku „Dimokratia” | |
| Państwo | |
|---|---|
| Historia | |
| Data sformowania |
28 października 1946 |
| Data rozformowania |
1949 |
| Pierwszy dowódca |
Markos Wafiadis |
| Dane podstawowe | |
| Wiek poboru |
pomocniczo – od 14 roku życia |
| Podporządkowanie | |
| Liczebność |
35 000 – maksymalny stan oddziałów. Łącznie służyło w nich ok. 50 000 partyzantów. |
Demokratyczna Armia Grecji (DSE) (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, ΔΣΕ – Dimokratikos Stratos Elladas – wierny przekład: Demokratyczne Wojsko Grecji)[a] była największą organizacją zbrojną, związaną z Komunistyczną Partią Grecji (KKE) w trakcie wojny domowej w Grecji (1946–1949). Nazwę własną DSE równie wiernie i trafnie przetłumaczyć można też jako Republikańskie Wojsko Grecji[b]. Partyzanci byli przeciwnikami monarchii. Występowali przeciw dyskryminacjom, a na zajmowanych terenach organizowali własną administrację, bezpłatną służbę zdrowia, oświatę i życie kulturalne, uwzględniające też potrzeby słowiańskiej mniejszości językowej[1]. Deklarowali walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, obecnych w Grecji od 1936, tj. od okresów dyktatur generała Metaksasa i Państwa Greckiego, przy czym brytyjski protektorat uznali za kolejną okupację[2]. Dalekosiężnym celem DSE miało być suwerenne państwo, oparte na rzeczywistej demokracji ludowej[c][3][4]. Przy rosnącym uzależnieniu od pomocy zagranicznej[5], od połowy 1948 r. zadeklarowano cel budowy państwa komunistycznego[6][7]. Po okresie sukcesów, niedostatecznie uzbrojone powstanie zakończyło się klęską, wobec wsparcia udzielonego siłom królewskim przez Stany Zjednoczone. Decydujące dla zakończenia walk okazało się użycie dostarczonych z USA bomb napalmowych[8].
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>- ↑ Νίκος Μαραντζης – Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, rozdział 3 "Δημογραφικά και κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά του ΔΣΕ".
- ↑ Zaświadcza to część przysięgi DSE: "...przelewać moją krew i oddać moje własne życie, by co do ostatniego wypędzić najeźdźców z ziem Ojczyzny. By zniszczyć ostatni ślad faszyzmu..." – fragment, wg źródła "Rizospastis" z dn. 27 marca 1998 r., cytującego "Książkę Bojownika i Oficera DSE".
- ↑ Wyjaśnienie ówczesnego rozumienia „demokracji ludowej” jako formy rzeczywistej, powszechnej demokracji, a nie komunistycznej dyktatury, przekazuje m.in. analiza postaci założyciela i dowódcy ELAS Arisa Welouchitisa, przeprowadzona przez dowódcę Brytyjskiej Misji Wojskowej w Grecji C.M. Woodhouse'a na pierwszych stronach książki "The Struggle for Greece 1941–49".
- ↑ Odpowiedni fragment przysięgi DSE: "...zapewnić narodową suwerenność i terytorialną integralność mojej Ojczyzny oraz strzec ich. By zabezpieczyć i obronić Republikę (Demokrację)..."
- ↑ Informacja "Συνοπτικό δελτίο πληροφοριών επί λαθρεμπορίου όπλων και πυρομαχικών, 15-8-1947, ΓΕΣ/ΔIΣ (grecki Sztab Generalny) Αρχεία Εμφυλίου Πλέμου (Archiwa Wojny Domowej), 1944–1949, t. 5, Ateny 1998, s. 534–543.
- ↑ Νίκος Μαραντζης – Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, rozdział 2 "Ο ΔΣΕ και οι Λαϊκές Δημοκρατίες".
- ↑ Powstanie to, także w kręgach lewicy zaczęto postrzegać, jako zmierzające do komunizmu, dopiero wobec powołania partyzanckiego "rządu", z udziałem w nim wyłącznie członków KPG, co nastąpiło w połowie 1948 roku. (S.N. Grigoriadis "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας 1941–1974, τομ'Β).
- ↑ "Emeis oi Ellines – Historia Wojen Współczesnej Grecji" – Γ'τόμος