Dysk rozproszony

Dysk rozproszony – region Układu Słonecznego rozciągający się za orbitą Neptuna, sięgający ponad 100 j.a. od Słońca oraz ponad 40° powyżej i poniżej ekliptyki. W obszarze tym krąży wiele małych ciał po orbitach o dużej ekscentryczności i inklinacji. Są to jedne z najdalszych i najzimniejszych obiektów w Układzie Słonecznym^[1]. Ich orbity przypuszczalnie są wynikiem grawitacyjnego „rozproszenia” wywołanego przez gazowe olbrzymy. Orbity te wciąż ulegają perturbacjom wywoływanym przez Neptuna.

Wewnętrzny obszar dysku rozproszonego pokrywa się z Pasem Kuipera^[2] i w literaturze naukowej rozróżnienie pomiędzy obiektami dysku rozproszonego i Pasa Kuipera jest często niedokładne. Niektórzy astronomowie rozszerzają definicję Pasa Kuipera, tak żeby obejmowała również dysk rozproszony^[3]. W tym artykule dysk rozproszony jest traktowany jako osobne pojęcie.

Ze względu na jego niestabilność dysk rozproszony uważa się za główne źródło większości komet okresowych. Centaury, planetoidy krążące pomiędzy orbitami Jowisza i Neptuna, są uważane za stadium przejściowe w migracji obiektów z dysku rozproszonego do wewnętrznych rejonów Układu Słonecznego^[4]. Zaburzenia wywołane przez grawitację gazowych olbrzymów w końcu wysyłają takie ciała albo w kierunku Słońca, albo na bardzo dalekie orbity do Obłoku Oorta.