Eksploracja kosmosu

Eksploracja kosmosu – fizyczna eksploracja przestrzeni kosmicznej, zarówno przez bezzałogowe próbniki, jak i załogowe pojazdy kosmiczne. Rozwój dużych silników rakietowych na paliwo płynne, w pierwszej połowie XX wieku pozwolił na praktyczne spojrzenie na eksplorację kosmosu.

Bieżące przesłanki za eksploracją kosmosu to m.in. postęp naukowy i zapewnienie przetrwania ludzkości. Pojawiły się też ważne pytania polityczne i etyczne dotyczące eksploracji kosmosu, która często była wykorzystywana jako jeden z przejawów rywalizacji geopolitycznej, takiej jak na przykład zimna wojna.

Początki eksploracji kosmosu były napędzane przez wyścig kosmiczny pomiędzy ZSRR a Stanami Zjednoczonymi. Dwa bardzo ważne wydarzenia, umieszczenie na orbicie Ziemi pierwszego obiektu – sztucznego satelity Sputnik 1 4 października 1957, i lądowanie pierwszego człowieka na Księżycu 20 lipca 1969 w amerykańskiej misji Apollo 11, są często określane jako granice tego pierwszego okresu. Wiele ważnych celów zostało osiągniętych przez Związek Radziecki jako pierwszy, jak umieszczanie pierwszego człowieka w kosmosie – Jurija Gagarina na pokładzie pojazdu Wostok 1 w 1961 roku, czy pierwszy spacer kosmiczny, dokonany w roku 1965 przez Aleksieja Leonowa. W roku 1971 Rosjanie wystrzelili na orbitę pierwszą stację kosmiczną, Salut 1.

Po pierwszych 20 latach eksploracji, ciężar badań został przeniesiony z jednorazowych lotów na osprzęt wielokrotnego użytku, czego przejawem jest amerykański program lotów wahadłowców. Konkurencja zmieniła się we współpracę, co widać na przykładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Od początku lat 90. XX wieku osoby prywatne zaczęły interesować się turystyką kosmiczną. Duże rządowe agencje badań kosmosu zaczęły ponownie pracować nad załogowymi misjami na Księżyc i być może na planetę Mars po roku 2030.