Harmonijka ustna

Ten artykuł od 2012-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Harmonijka ustna, „Oktawa wiedeńska”

Harmonijka ustna – instrument muzyczny z grupy idiofonów języczkowych^[1]. Dźwięk wydobywa się podczas ruchu powietrza w szczelinach, przy których znajdują się metalowe blaszki zwane stroikami (pot. języczkami), które wprawione w drgania wydają dźwięki zależne od ich długości. Harmonijka ustna była pierwszym instrumentem Jimiego Hendrixa^[2].

Najstarszym przodkiem harmonijki jest instrument sheng, skonstruowany przez starożytnych Chińczyków około 3000 roku p.n.e. W Europie instrumenty stroikowe mają dużo skromniejszą historię. Pod koniec XVIII w. petersburski konstruktor organów Kirschnigk, zainspirowany grą Johanna Wildego (1689–1762) na shengu zbudował organy, w których najwyższy rejestr wyposażył w stroiki przelotowe, zamiast tradycyjnych piszczałek. W 1792 współpracownik Kirschnigka, szwedzki organmistrz Georg Christoffer Rackwitz zbudował orchestrion dla Georga Josepha Voglera (1749–1814), kompozytora i wirtuoza organów. Podczas podróży koncertowych po całej Europie Vogler przyczynił się do popularyzacji instrumentów ze stroikami przelotowymi.

W 1804 powstał pierwszy samodzielny instrument stroikowy – panharmonikon, na który pierwszy utwór skomponował Ludwig van Beethoven.

Rozkład dźwięków na harmonijce diatonicznej
strój Richtera, w tonacji C

(wydech)	C	E	G	C	E	G	C	E	G	C	(blow)
(kanał)	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	(hole)
(wdech)	D	G	H	D	F	A	H	D	F	A	(draw)

Oznaczenia oktaw na diagramie:

C	C^I	C^II	C^III	C^IIII

↑ harmonijka ustna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30] .
↑ Charles R. Cross: Pokój pełen luster. Biografia Jimiego Hendriksa. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2005, s. 38. ISBN 978-83-245-9265-4. (pol.).

[1] harmonijka ustna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30] .

[2] Charles R. Cross: Pokój pełen luster. Biografia Jimiego Hendriksa. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2005, s. 38. ISBN 978-83-245-9265-4. (pol.).

[1]

[2]