Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948–1949, nazywana przez Izraelczyków wojną o niepodległość (hebr. מלחמת העצמאות, Milchemet Ha’acma’ut) bądź wojną wyzwoleńczą (hebr. מלחמת השחרור, Milchemet Ha-Szichrur), przez Arabów natomiast katastrofą (arab. النكبة, an-Nakba) – pierwszy konflikt zbrojny nowożytnego Izraela z jego arabskimi sąsiadami, który zapoczątkował serię wojen izraelsko-arabskich.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny był konflikt żydowsko-arabski, który nasilił się po przyjęciu 29 listopada 1947 roku rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 w sprawie podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Wojna rozpoczęła się po wygaśnięciu brytyjskiego mandatu w Palestynie oraz po proklamacji niepodległości Izraela z 14 maja 1948 roku. Była bezpośrednią kontynuacją wojny domowej w Mandacie Palestyny (1947–1948). Walki toczyły się głównie na terytorium byłego mandatu brytyjskiego w Palestynie, przez krótki czas także na półwyspie Synaj. Wojna została zakończona 20 lipca 1949 roku podpisaniem porozumień o zawieszeniu broni.
Wojna zakończyła się militarnym zwycięstwem Izraela. Zawarte porozumienia o zawieszeniu broni wyznaczyły przebieg nowej wojskowej granicy Izraela. Obejmowała ona około 78% terytorium Palestyny. Upadła w ten sposób idea podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Poza kontrolą izraelską znalazły się: Zachodni Brzeg ze Wschodnią Jerozolimą (pod kontrolą Jordanii) i Strefa Gazy (pod kontrolą Egiptu). Państwo żydowskie objęło 21% więcej terytorium Palestyny, niż to zakładała rezolucja ZO ONZ nr 181. Państwo arabskie w ogóle nie powstało, ponieważ ani Egipt, ani Jordania nie były zainteresowane tworzeniem państwa palestyńskiego na zajętych przez siebie terenach. Inną ważną konsekwencją wojny był koniec wojskowej obecności Brytyjczyków na Bliskim Wschodzie. Izrael stopniowo zaczął zajmować pozycję regionalnego mocarstwa militarnego. Społeczeństwa arabskie były wstrząśnięte poniesioną porażką, co zaowocowało wzrostem nacjonalizmu. Wojna spowodowała też zmiany demograficzne w Palestynie, wywołała masową ucieczkę ludności arabskiej z terytorium Palestyny, z drugiej strony podczas wojny i w ciągu trzech kolejnych lat w Izraelu osiedliło się ponad 700 tysięcy Żydów, którzy zostali wygnani z państw arabskich w zemście za przegraną I wojnę izraelsko-arabską.