Instytucja finansowa – podmiot gospodarczy, którego głównym celem jest świadczenie na rzecz klientów (niekiedy: członków samej instytucji) usług finansowych, w tym w szczególności operowanie zasobami finansowymi, czyli gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych, jak również świadczenie usług pośrednictwa finansowego.
W większości krajów funkcjonowanie instytucji finansowych podlega mniej lub bardziej ścisłej kontroli państwa.