Iszym (rzeka)

Iszym

Iszym w Astanie
Kontynent	Azja
Państwo	Kazachstan  Rosja
Rzeka
Długość	2450 km
Powierzchnia zlewni	177 000 km²
Średni przepływ	56,3 m³/s 215 km od ujścia
Źródło
Miejsce	góry Nijaz w Kazachstanie
Współrzędne	50°38′04,6″N 73°11′40,6″E/50,634600 73,194600
Ujście
Recypient	Irtysz
Miejsce	Ust-Iszym
Współrzędne	57°41′53,2″N 71°11′51,0″E/57,698100 71,197500
Położenie na mapie Rosji źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Iszym (ros. Иши́м, kaz. Есіл) – rzeka w północnym Kazachstanie i w Rosji zauralskiej, lewy dopływ Irtyszu. Jej długość wynosi 2450 km, powierzchnia zlewni 177 tys. km², średni przepływ (215 km od ujścia) 56,3 m³/s, a maksymalny przepływ 686 m³/s. Charakteryzuje się śnieżnym reżimem zasilania, z maksimum w maju i czerwcu.

Źródła Iszymu leżą w górach Nijaz w północnej części centralnego Pogórza Kazachskiego. W górnym biegu w większości obiera kierunek zachodni oraz północno-zachodni i płynie w wąskiej dolinie o stromych brzegach, przecinając m.in. stolicę Kazachstanu Astana. Następnie koło miasta Atbasar zmienia kierunek na południowo-zachodni, po czym za Dierżawińskiem robi zwrot na północ i północny wschód. Wypływa na Step Iszymski na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, przepływa przez Pietropawłowsk, przecina granicę kazachsko-rosyjską, miasto Iszym i uchodzi do Irtyszu koło wsi Ust-Iszym. W dolnym biegu dolina Iszymu jest bagnista, wiosną rzeka rozlewa się do 15 km szerokości. Zamarza w listopadzie, rozmarza w kwietniu lub maju. Największe dopływy to Kołuton, Żabaj, Akkanburłuk, Tersakkan.

Rzeka jest żeglowna na odcinku 270 km w górę od Pietropawłowska i około 100 km przed ujściem (w dół od Wikułowa).

Na rzece dwa zbiorniki retencyjne: Wiaczesławski i Siergiejewski. Jej wody są wykorzystywane jako pitne i do nawodnienia pól.

Główne dopływy są prawe: Kołuton, Żabaj, Akkanburłuk

Miasta nad rzeką: w Kazachstanie Astana, Pierwomajka, Siergiejewka, Dierżawińsk, Siergiejewka, Pietropawłowsk; w Rosji Iszym, Bałagany, Kargały, Ust-Iszym.