| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
mechanik, konstruktor |
Jordaki Kuparentko, Kuparenko (tak się sam podpisywał[1]), Kupareńko[2], rum. Iordache Cuparencu (ur. 1784 w okolicach Jass, zm. w styczniu 1844 w Warszawie) – polski przedsiębiorca teatralny i cyrkowy mołdawskiego (rumuńskiego[3]) pochodzenia, pirotechnik, mechanik i konstruktor, pionier awiacji.
W latach 1806–1808 wykonał w Wilnie oraz w Warszawie cztery loty balonowe[4]. Znalazł się w księdze rekordów Guinnessa jako wynalazca spadochronu oraz pierwszy człowiek na świecie, który przeżył katastrofę lotniczą, dokonując skoku z jego użyciem[5]. W 1808 jako pierwszy w Polsce dokonał podczas lotu balonem pomiarów meteorologicznych.
Czerpiąc ze wzorów tureckiego teatru cieni karagöz, popularnego w jego ojczystej Mołdawii, Kuparentko założył pierwszy teatr tego typu w Warszawie. W latach 1816–1842 kierował kilkoma teatrami marionetek, gabinetami zautomatyzowanych figur i teatrem mechaniczno-optycznym.
Kuparentko wynalazł m.in. buzuton – mechaniczny instrument dęty zbliżony do katarynki oraz strzelbę w typie broni maszynowej.
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiedabrowskiBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Marek Waszkiel 1996 ↓, s. 88.
- ↑ Od lat 40 znany był w Warszawie Jordaki Kuparenko rodem z Wołoszczyzny (...). „Kurjer Warszawski”. 31, s. 142, 1844-02-01. Warszawa.
- ↑ Jerzy Konieczny, Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1984, s. 11.
- ↑ David Mondey, "The Guinness Book of Aircraft", Bath 1992, str. 65 - rozdział "Parachutes" ("Spadochrony").